گوڤارا گومركێ‌ :

كلیك بكە ****گوڤارا رێڤەبەریا گومركا دهوك 2012- 2013****

كلیك بكە ****گوڤارا رێڤەبەریا گومركا دهوك 2011****

كلیك بكە ****گوڤارا رێڤەبەریا گومركا دهوك 2010****

كلیك بكە ****گوڤارا رێڤەبەریا گومركا دهوك 2009****

چێكرنا پە رتوكا ب شێوێ ‌ BDF  : سعید سعید سعید

1- رێڤەبەریا گومركا دهوك بۆ ماوێ‌ چەند سالانە وەك گرنگی دان ب بوارێ‌ راگەهاندنێ‌ لسەر رەوشا گومركێ‌ ، سالانە رادبیت ب بەرهەف كرنا پروفایلێ‌ كاروچالاكیێن ل رێڤەبەریێ‌ د ماوێ‌ سالێ‌ دا دهێنە ئەنجام دان بشێوێ‌ گوڤارەكا سالانە ، زێدەباری بەڵاف كرنا چەندین بابەت و گوتارێن جوراوجور یێن ئابووری و یێن ب هێزكرنا كارێ‌ گومركی ژ لایێ‌ فەرمانبەرێن گومركێ‌ دهێنە ئامادەكرن .

2- و ئەف پروفایلە وەك كارەكێ‌ نافخویی ژلایێ‌ كارمەندێن گومركێ‌ ڤە دهێنە نڤیسین و پێداچوون لسەر هەمی بابەت و گوتاران دهێتەكرن و هەر ژلایێ‌ وان ڤە بەرهەف كرن و دیزایین كرن ، بتنێ‌ ل دەرڤەی رێڤەبەریێ‌ دهێنە چاپ كرن .

3- و ئەف پروفایلە بۆ زوربەیا دام و دەزگەهێن میری یێن پارێزگەها دهوكێ‌ دانەیەك دهێتە هنارتن ژ بۆ پتر ئاگەهداری كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ بن .

4- و زێدەباری مالپەرێ‌ ئەلكترونی یێ‌ رێڤەبەریێ‌ و پروفاییلێ‌ سالانە ، گومركا دهوكێ‌ پەیچێ‌(page)ێ‌ خو یێ‌ تایبەت یێ‌ هەی بناڤێ‌(duhok customs) بو بەلاف كرنا هندەك كار و چالاكیێن پێدڤی و ئاگەهدار كرنا هاولاتیان ب گشتاندن و رێنمایێن نوی .

گەشەكرن وئاڤا كرنا شیانا

جیهانا ئەڤرو پێشڤە چوون وگەشەپێدانێن زانستی بخۆڤە دگریت وبەردەوام پێشكەفتن وگهورینێن زانستی پەیدا دبن دبوارێ‌ ( بەرهەمێن پیشە سازی و تەكنەلوجیا ئەلكترونی و رامیاری وسیستەمێن كارگێری ...هتد ).

لەورا پێدڤی یە دام ودەزگایێن كەرتێ‌ گشتی ویێ‌ تایبەت ل هەمی وەلاتی دكاریكەربن , ولدویف سیستەمێن جیهانی یێن هەڤچەرخ كار بكەن ژبۆ بجهئینانا داخاز وپێداوستێن كومەلایەتی وئابووری وشارستانی یێن گەلێن خو , ودانانا بەرنامێن تایبەت لدور گەشەكرنا شیانێن دەزگاو فەرمانگەها ژبۆ جێ‌ بە جێكرنا ئەركێن خۆ وپێشكێش كرنا خزمەتێن باش ونمونەیی .

ئاڤا كرنا شیانا : ئازادكرن وگراڤی كرنا شیانێن تاكە كەسانە یان یێن رێكخراوێ‌ یەیان یێن هەمی چڤاكی یە ژبۆ ب برێڤەبرنا كاری بشێوەیەكێ‌ سەركەفتیانە .وكارمەندێن وان دام ودەزگا پارچەكا ڤێ‌ كریاری نە وب هێزكرنا شیانێن وان وگراڤی كرنا زانیاریێن كارمەندێن ئاسایی ویێن هونەری وپیشەكار ئەركێ‌ وان دەزگایانە یان رێكخراوایە , ئەوژی ب رێكا دانانا بەرنامێن گەشەكرنا شیانێن كارمەندان وڤەكرنا خولێن جورا وجور وب هاریكاریا ماموستایێن شارازا وبنَگەهێن نافخویی یێن مەشقدانا هونەری وپیشەیی یان ب هەر رێكەكا دیتر .

ودڤی بواری دا رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌ فەرمانبەرێن خۆ بێ‌ بەهر نەكرینە وچەندێن خول لسەر بابەتێن جورا وجور ڤەكرینە ژبۆ هەمان مەبەستا لسەری ئاماژە پێ‌ هاتیە دان . هندەك ژوان ب هاریكاریا ماموستایێن زانكویا دهوك وهندەكێن دیتر ب شیانێن نافخویی وب هاریكاریا فەرمانبەرێن شارازا ل رێڤەبەریێ‌ وهەمی دسەركەفتی بوون ومفایەكی باش ژی هاتیە وەرگرتن .ولدوماهیی یا هەمی خولا فەرمانبەرێن پیشەنگ ژلایێ‌ رێڤەبەری هاتینە خەلات كرن , وژوان خولێن ل رێڤەبەریێ‌ هاتینە ڤەكرن ئەڤێن ل خارێ‌ نە :

1-ژ بو پتر گه‌شه‌كرنا شیانێن فه‌رمانبه‌رێن رێڤه‌به‌ریێ‌ خوله‌كا كومپیوته‌رى بو (31) فه‌رمانبه‌ران هاته‌ ڤه‌كرن ژ رێكه‌فتى 14/5/2017.
لدور به‌رنامێ‌ (Microsoft Excel) بو ماوێ‌ چوار روژان ل هولا كوچكا رێڤه‌به‌ریێ‌ لسه‌ر شاشا داتا شویێ‌ و بو ماوێ‌ دوو روژان پشێوێ‌ پراكتیكى ل هولێن په‌یمانگه‌ها ته‌كنیكى كارگێرى و هه‌ژى ئاماژه‌ پێدانێ‌ یه‌ (پێنچ) ماموستایێن په‌یمانگه‌هێ‌ پشكدارى د پێشكێش كرنا وانێن خولێ‌ دا كریه‌.
و ژبه‌ر هه‌فكاریا په‌یمانگه‌ها ناڤبرى و ره‌نج و ماندیبونا ماموستایێن پشكدارى كرى ، رێڤه‌به‌ریا مه‌ ب فه‌رمى سوپاسیا وان كر و ئه‌ڤا ل خارێ‌ ده‌قێ‌ وێ‌ سوپاسیێ‌ یه‌

2- هه‌ر ژبو ئاڤاكرنا شیانێن فه‌رمانبه‌رێن رێڤه‌به‌ریێ‌ وزێده‌كرنا ده‌ستهه‌لێت وان بو ب رێڤه‌برنا كارى ب سه‌ركه‌فتیانه‌. خوله‌كا دیتر ژلایێ‌ رێڤه‌به‌ریێ‌ ڤه‌ بو فه‌رمانبه‌ران ل كوجكا رێڤه‌به‌ریێ‌ هاته‌ ڤه‌كرن لدور بابه‌تێ‌ پشكنینێ‌ بو ماوێ‌ (5) روژان ژ رێكه‌فتى 2/10/2016 تا 6/10/2016 و هژمارا (31) فه‌رمانبه‌ران پشكدارى تێدا كریه‌ و وانێن خولێ‌ هاتنه‌ بێشكێش كرن ژلایێ‌ فه‌رمانبه‌رێن شاره‌زا دبوارێ‌ بشكنینێ‌ دا.

•ئه‌ڤه‌ و زێده‌بارى پشكداریا فه‌رمانبه‌رێن رێڤه‌به‌ریێ‌ د چه‌ندین خولێن گومركى ویێن دیتر ژ ده‌رڤه‌ى رێڤه‌به‌ریێ‌.

3- خوله‌كا كومپیوته‌رى ژلایێ‌ رێڤه‌به‌ریێ‌ ڤه‌ بو فه‌رمانبه‌ران هاته‌ ڤه‌كرن ل كوجكا رێڤه‌به‌ریێ‌ لدور به‌رنامێ‌ (word) بو ماوێ‌ (7) روژا ژ رێكه‌فتى 2/4/2016. و وانێن خولێ‌ ژلایێ‌ به‌رێز (سعد عبدالغنى یاسین) به‌رپرسێ‌ هوبا كومپیوته‌رى  ڤه‌ بو (22) فه‌رمانبه‌ران هاتنه‌ بێشكێش كرن.

4- وورك شوبه‌ك ل روژا 30/12/2015 ژلایێ‌ (KOREK ACADEMY) كه‌شه‌بێدانا ب رێڤه‌برنێ‌ و سه‌ركردایه‌تیێ‌ (MANAGEMENT AND LEADERSHIP DEVELOPMENT) بو (26) فه‌رمانبه‌رێن   رێڤه‌به‌ریا گومركا دهوك ل ئوتێلا ژیان هاته‌ رێكخستن لدور بابه‌تێ‌ (زیره‌كیا ب هه‌ست و سوز و ب سه‌رپه‌رشتیا بیشكێشكار (د.شریف باجو).

5- ڤەكرنا خولەكێ‌ لدور بابەتێ‌ ( دەستهەلیێت سەرپەرشتیێ‌)

لدویف برگە (6) ژ پێرابونێن ئارمانجا ژمارە (2) یا پلانا كارێ‌ رێڤەبەریا مە بۆ سالا 2014 و ژبەر بەرژەوەندیا گشتی و وەك بزافەك بۆ ئاڤاكرنا شیانێن فەرمانبەرێن سەر ب رێڤەبەریا مە ڤە.

بەشێ‌ پلان و ئامار رابوو ب ڤەكرنا خولەكێ‌ لدور بابەتێ‌ دەستهەلیێت سەرپەرشتیێ‌ (مهارات الاشراف) بۆ ماوێ‌ پێنج روژان ژ رێكەڤتی 26-10-2015 تاكو 30-10-2015 و (31) فەرمانبەر تێدا پشكداربون و زوربەیا وان فەرمانبەرێن هەلسەنگاندنا وان بلند و بەرپرسێن بەشان بون.

و هەژی ئاماژەی پێدانێ‌ یە كە بابەتێ‌ خولێ‌ ژلایێ‌ رێڤەبەرێ‌ گومركێ‌ ڤە هاتبوو بەرهەف كرن و وانە ژی هەر ژلایێ‌ جەنابێ‌ وی ڤە دهاتنە پێشكێش كرن.

 ئەڤە وزێدە باری وان خولێن ژدەرڤەی رێڤەبەریێ‌ دهێنە ڤەكرن وپشگداریا فەرمانبەرێن رێڤەبەریێ‌ دوان خولان دا لسەر ئاستێ‌ پارێزگەهێ‌ یان لسەر ئاستێ‌ هەرێمێ‌ ویێن ژدەرڤەی وەلاتێ‌ .

ولدور ڤێ‌ چەندا هاتیە كرن بۆ فەرمانبەران وبلند كرنا ئاستێ‌ كارێ‌ وان , هەژی یە رێزگرتنەكا تایبەت بۆ رێڤەبەرێ‌ گومركێ‌ هەبیت بۆ هاریكاریێن وی یێن بێ‌ سنور چ ژئالیێ‌ دارایی ڤە بۆ رێكخستنا خولا یان هاریكاریا ماموستایان بو بەرهەف كرنا بابەتێن خولا وگوتنا وانا , وئەڤە هەمی نیشانا رەوشەنبیریا وی یە و وێ‌ چەندێ‌ رادگەهینیت كە كارگێریەكێ‌ سەركەفتی یە .

6- خولەكا دیتر لدور بابەتێ‌ پشكنینا گومركی هاتە ڤەكرن بۆ ماوێ‌ پێنج روژا ژ رێكەفتی 5/5/2013 تا 9/5/2013 وژبەر گرنگی یا بابەتێ‌ ڤەكرنا خولێ‌ زۆر یا ب مفا بو ورێژەیەكا باش یا فەرمانبەران پشگداری تێدا كر , ووانێن ڤێ‌ خولێ‌ ژی وەك یێن دیتر ژلایێ‌ فەرمانبەرێن رێڤەبەریێ‌ ڤە هاتنە گوتن .

7- خولەك بۆ كارێن كارگێری وخویەتی هاتەڤەكرن بۆ ماوێ‌(5) پێنج رۆژا ژرێكەفتی 2/9/2012 تا 6/9/2012 ومفایەكێ‌ باش ژی هاتە وەرگرتن ب تایبەت ژلایێ‌ فەرمانبەرێن نوی هاتینە دامەزراندن , ووانێن خولێ‌ ژلایێ‌ فەرمانبەرێن رێڤەبەریێ‌ ڤە دهاتنە گوتن .

8- خولەكا دیتر یا فێركرنا كومبیوتەر بۆ فەرمانبەران هاتە ڤەكرن بۆ ماوێ(10) دەه رۆژا ژرێكەفتی 11/9/2011 تا 21/9/2011 وبەرهەڤی ووانە گوتن ژلایێ‌ فەرمانبەرێن رێڤەبەریێ‌ ڤە بو.

9- خولەك هاتە ڤەكرن لدور بابەتێ‌ خەملاندنا كەرەستە وكەل وپەلێن بازرگانی بۆ ماوێ‌ پێنج رۆژا ژ رێكەفتی 3/10/2010 تا 7/10/2010 ودیسان ژلایێ‌ فەرمانبەرێن رێڤەبەریێ‌ ڤە هاتیە بەرهەف كرن ووانێن خولێ‌ ژی هەر ژلایێ‌ وان ڤە دهاتنە گوتن .ولدویف گرنگی یا بابەتی بۆ كارێ‌ گومركی مفایەكێ‌ باش تێدا هەبو.

10- خولەكا دیتر هاتە ڤەكرن لدور بابەتێ‌ كارگێری وسەرەوەریكرن دگەل مەترسیان , بۆ ماوێ‌ پێنج روژا ژ رێكەفتی 15/8/2010 تا 19/8/2010 وانێن خولێ‌ ژلایێ‌ رێڤەبەرێ‌ گومركێ‌ ڤە دهاتنە گوتن ومفایەكێ‌ باش ژێ‌ هاتە وەرگرتن ل گورەی شێوازێ‌ كارێ‌ ل گومركێ‌ دهێتە ئەنجام دان ومەترسیێن پەیدادبن.

11- دوو خولێن كومبیوتەری بۆ فەرمانبەران هاتنە ڤەكرن لدویف ئێك وهەر ئێك بۆ ماوێ‌*10* رۆژان , یائێكێ‌ ژرێكەفتی 16/5/2010 تا 27/5/2010 ویا دیتر ژ 20/6/2010 تا 5/7/2010 ێ‌ وهژمارەكا باش یا فەرمانبەران پشگداری تێدا كر ومفایەكی باش ژی هاتە وەرگرتن , ماموستایێ‌ خولێ‌ فەرمانبەرەكێ‌ رێڤەبەریێ‌ بو .

12- خولەك هاتە ڤەكرن لدور فێركرنا زمانێ‌ كوردی , رێزمان وفێركرنا دارشتنا نڤیسارێن فەرمی .وماوێ‌ خولێ‌ ئێك هەیڤ بو ژرێكەفتی 16/5/2010 هەتا 13/6/2010 وماموستایێن خولێ‌ فەرمانبەرێن رێڤەبەریێ‌ بوون .

13- ڤەكرنا خولەكی لدور بابەتێ‌ پلان دانانێ‌ وچالاكیێن كارگێری بۆ ماوێ *‌ *5 رۆژا ژرێكەفتی 7/9/2008 تا 11/9/2008 وپێنج وانە هاتنە گوتن ژلایێ‌ پێنج ماموستایێن پسپوریێن زانكویا دهوك .

پلانا رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌

كلیك بكە*** پلان -2019 ***

پلانا رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌

كلیك بكە*** پلان -2018 ***

پلانا رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌

كلیك بكە*** پلان -2017 ***

پلانا رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌

كلیك بكە*** پلان -2016 ***

كلیك بكە*** پلان -2015 ***

پلانا رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌

كلیك بكە*** پلان -2014 ***

پلانــــا كــــارێ‌ ڕێڤەبەریا

گـــــــومركا دهـــوك

بــۆ ســـــالا (2013)

پێشــەكی

بناڤێ‌ خودێ‌ مەزن و دلۆڤان

گومركا دهۆكێ‌ فەرمانگەهەكا میری یا كار گوزاری یە سەر ب وەزارەتا دارایی وئابوری ڤە بزاڤێ‌ دكەت ل رێزا فەرمانگەهێن پێشكەفتی خزمەتێ‌ بۆ هەمی چین و تویژێن مللەتی پێشكێش بكەت ب رێكا وەرگرتنا باجێ‌ گومركی لدویف پێناسا گومركی و رێنمایێن پێرا و چاڤدێریا بزاڤا شمەك وپەرتالێن دهێنە هنارتن و هاووردەكرن وپاراستنا داهاتێ‌ گشتی ونەهێلانا بزاڤا رەڤینێ‌ ژدانا باجێ‌ گومركی وبەرهنگاریا رەڤاندنا كەرەستان لدوێف رێنمایێن كاری وپێگری كرنێ‌ ب چەسپاندنا بریار و یاسا وپیڤەرێن وەزارەت و دەزگایێن ( حكومی ) یێن دیتر وەك وەزارەتێن ( چاندن – بازرگانی – رەوشەنبیری – نافخویی ) ورێڤەبەریا نەهێلانا كەرەستێن بێ‌ هوشكەر , ورێڤەبەریا پشكنینا جەك وتەقەمەنیا ورێڤەبەریا كونترولا جۆوری .... هتد .

وهەروەسا گومركا دهۆكێ‌ بەردەوام هەولدەت بۆ پێشڤەبرنا شێوازێ‌ بجهئینانا كارێ‌ گومركی دهەمی بواران دا ب رێكا ب كارئینانا هویێن هەفچەرخ وچەسپاندنا یاسا وپێرابونێت كارگێریا مەترسییان ( ادارە المخاگر ) دپیاڤێن گومركی یێن جودا جودا دهەمی كریارێن ڤەدیتن وپشكنینا كالایێ‌ بازرگانی دا . وسالانە پلانەك بۆ كاری دهێتەدانان و دیتن و پەیاما رێڤەبەریێ‌ تێدا دهێتە دیاركرن و هەروەسا ئارمانجێن پلانێ‌ و دەمێ‌ جێ‌ بەجێ‌ كرنا هەر ئارمانجەكێ‌ و لایەنێ‌ جێ‌ بەجێكار و جاڤدێر بۆ هەر ئارمانجەكێ‌ هاتێنە دەست نیشانكرن .

گومركا دهوكێ‌ هاتیە دامەزراندن ل سالا (1992 ) بناڤێ‌ ( جێگریا گومركا دهوك ) سەر ب رێڤەبەریا گومركا ئیبراهیم خەلیل ڤە .

ول مێژویا (12/1/1993) بویە رێڤەبەریەكا سەر بخو ل ژێر ناڤێ‌ رێڤەبەریا گومركا دهوك سەر ب وەزارەتا دارایی وئابوری ڤە , ژبو مەرەما كونترول كرنا سنورێت كارگێری یێن پارێزگەها دهوكێ‌ وبەرهنگاریا تاوانێن رێكخستی یێن ل سەری هاتینە دیاركرن , وبەشداریكرن ددابین كرنا بودجا هەرێما كوردستانێ‌ دا , ورێكخستنا بزاڤا بازرگانی .

رێڤەبەریا گومركا دهۆك ژ (13) بەش و (2) خالێن گومركی پێك دهێت وب سستەمەكێ‌ كومبیوتەری یێ‌ پێشكەفتی كارێ‌ رۆژانە دهێتە برێڤەبرن .

دروشمێ‌ رێڤە بەریێ‌

1-دیتن بەرەف نێزیك بوونا چالاكیێن گومركی ب پیڤەر و پەسەنێن جیهانی .

2- پەیام

بجهئینانا چالاكیێن گومركی ب شێوەو پیشەی یەكا بەرز لدویف داخازی و پێویستیێت سوودمەندان وشیانێن هەڤركیەكا ( ناڤخۆیی و هەرێمی و جیهانی ) هەبن . وەئامادەكاری ل سەر ژینگەهەكا گونجای بۆ پێشڤەبرنا پێرابونێن گومركی بناڤێ‌ هەفچەرخ بوونێ‌ دگەل دیتنێن زانستی و تەكنۆلۆژی وەگراڤی كرنا رۆلێ‌ گومركی بۆ ئاڤاكرن و گەشەپێدانەكا بەردەوام ل هەرێما كوردستانا عیراقێ‌ .

3- رەوشت

أ‌.ئافراندن وجیاوازی الریادە .

ب‌. بجهئینانا بالا وگەشەپێدانەكا بەردەوام .

ت‌.كار كرن ب كۆم.

پ‌. دگەل دا بون و پشتگیری.

ج‌.پێگری وئەمانەت

ح‌.رون و ئاشكەرایی

خ‌.دادوەری ودەست پا كی

4.ئارمانج: ئەو ئەنجامە یێ‌ دڤێت د ماوەیەكێ‌ دیاركریدا بگە هینێ‌ , یان ئەو گرنگی پێدانا پێتڤی یە بۆبرێڤە برن وجێ‌ بەجێ‌ كرنا كارێ‌ فەرمانگەهێ‌ .

أ-ئارمانجا ستراتیژی : بجهئینانا بالا د جێ‌ بە جێ‌ كرنا ئەرك ونیشاندان و یاسایێن كاری دا و پێشڤەبرن وئاسانكرنا شێوەیێ‌ كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ وەخزمەت كرنا هاولاتیان , لدویف گوهورین و گەشەپێدانێت جیهانی یێت هەڤچەرخ وە پێگەهاندنا رێڤەبەریا مە بۆ رێزێن گومركێن جیهانی یێن بەرز و جیاواز . وئەڤ پلانە ژی بۆ هەمان مەرەم هاتیە دانان و ئەڤ خالێن ل خارێ‌ ئارمانجێن وێنە :-

ب‌-ئارمانجێن سەرەكی

4/1-پێگیری كرن ب ئەرك و نیشاندان و یاسایێن كاری .

4/2-دروست كرنا میلاكێ‌ رێڤەبەریێ‌ لدویف كەلواشی رێكخستنێ‌ و راپورتا پەسناكارمەنداتیێ‌.

4/3-نەهێلانا رۆتینێ‌ وبەرەف پێشڤەبرنا كارێ‌ فەرمانگەهێ‌ .

4/4 -ئامادەكاری بۆ پەیرەوكرنا سستەمێ‌ ئێك پەنجەرەیی بۆبریڤەبرنا كارێ‌ هاولاتیان.

4/5- هاندانا هۆیێن ب هێزكرنا ئاستێ‌ كاری ل هەمی بەش وخالێن رێڤەبەریێ‌ .

4/6-بزاڤ بۆ نەهێلانا ئاستەنگان دوەرگرتنا داهاتێ‌ رێڤەبەریێ‌ دا .

4/7-كریارا هەلسەنگاندنا فەرمانبەران بشێوەیەكی پیشەیی بهێتە ئەنجام دان .

4/8-رازیكرنا كارمەندان ودویف چوون و پاراستنا مافێن وان .

4/9-رێكخستن و پاراستنا ئەرشیفێ‌ رێڤەبەریێ‌ بشێوەیەكێ‌ زانستیانە .

4/10-چاڤدێری و پاقژی ل بالەخانە یا رێڤەبەریێ‌ وئاڤاهیێن خالێن گومركی بهێتە كرن .

4/11-لێژنا سەرپەرشت كار سەرەدانا هەمی بەش وخالێن رێڤەبەریێ‌ بكەت .

4/12-پێك ئینانا لیژنا لدویف بسپوریێن پێتڤی بۆ ب رێڤەبرنا كاری .

شرۆڤە كرنا پلانێن سەرەكی

4/ 1پێگیری كرن ب ئەرك و نیشاندان و یاسایێن كاری .

ئارمانجێن پلانێ‌ /

أ‌. برێڤەبرنا كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ بشێوەیەكێ‌ یاسایێ‌ .

ب‌. رێكخستن و كونترول كرنا كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ و نەهێلانا ئاستەنگ و سەرپێچی و شاشی یا .

ت‌.چەسپاندنا ساخلەتێن كاری و هەبوونا روون وئاشكەرایێ‌ دكاری دا .

پی رابـــــــونێن بلانێ‌ .

أ‌.رێكخستن و دەرێخاندنا رێنمایان ژلایێ لیژنا رێنمایان ڤە بۆ جێ‌ بە جێ‌ كرنا ئارمانجێن سەری.

ب‌. بەشێن ( كارگێری + پلان وئامار) بەرپرسبن بۆ دابەش كرنا فەرمانبەران د خولا دا ل دویف پسپۆری و بابەتێ‌ خولێ‌ . ب هەڤكاری دگەل بەرپرسێن بەشان .

ت‌.هەمی بەش و خالێن گومركی ب راپورتەكا هەیڤانە كار و هژمارا فەرمانبەران دیار بكەن :-

1. دیار كرنا كار و بزاڤێن هەیڤانە یێن هاتینە ئەنجام دان .

2. دیار كرنا چالاكیێن فەرمانبەران و چەندیا مامەلێن هاتینە ب رێڤەبرن .

3. بەرچاڤ كرنا مولەتێن ئاسایی ویێن دیتر ئەوێن دماوێ‌ هەیڤێ‌ دا هاتینە وەرگرتن .

4.دیار كرنا فەرمانبەرێن هاتینە ( شاندن و ڤەگوهاستن ) ویێن بەشداری دخولادا كری .

5.دیار كرنا ئاریشین دبەرنامێن كومبیوتەری دا پەیدادبن دگەل نوی كرن وگوهرینێن بێتڤی.

6.دیاركر نا ئاریشە وگرفتێن كاری ویێن میلاكی .

پ‌.كوم بوونێن وەرزی هەبن ژلایێ‌ رێڤەبەری دگەل بەرپرسێن بەش و خالان بۆ وەرگرتنا رێنمایێن نوی و دەست نیشان كرنا ئاریشا و چارەسەركرنا وان .

ج‌.كوم بوونێن وەرزی ژلایێ‌ رێڤەبەری دگەل فەرمانبەران بۆ شیرەت كرناوان و شروڤەكرنا كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ ل وەرزێ‌ بوری.

ح‌.گرنگی دان ب پوستە و رێنما و نیشاندانێن نوی .

جێ‌ بە جێ‌ كرن / لیژنا رێنماو نیشاندانێن گومركی

چـــــــاڤدێر / رێڤەبەر

كــــــــــــــــات / شەش هەیڤ .

4/2 دروست كرنا میلاكی لدویف كەلواشێ‌ رێكخستنێ ‌و راپۆرتا پەسنا كارمەنداتیێ‌ .

ئارمانجێن پلانێ‌

أ‌.دروست كرنا میلاكی ژلایێ‌ چەندیەتی و پسپوری ڤە بۆ هەمی بەش و خالێن گومركی .

ب‌.دیار كرنا میلاكێ‌ كێم و زێدە و پسپوریێن پێتڤی ونە پێتڤی .

ت‌.ل بن دروشمێ‌ ( كەسێ‌ باش بۆ جهێ‌ باش ) فەرمانبەر بهێنە دانان دگەل بەرچاڤ كرنا پلە و پایە و پسپوریا پێتڤی بۆ وی جهی .

پ‌.پەیداكرنا شارەزایێ‌ , وبرێڤەبرنا كاری بشێوەیەكێ‌ زانستیانە .

پێرابونێن پلانێ‌ /

أ‌.دیار كرنا هژمارا فەرمانبەرێن ئامادە ( میلاك ) و هژمارا فەرمانبەرێن پێتڤی بۆ میلاكی لدویف راپورتا پەسنا كار مەندیێ‌.

ب‌.دیار كرنا جیاوازیێ‌ د هژمار و پسپوریێن پێتڤی بۆ هەمی بەش و خالێن گومركی لدویف راپورتا (پەسنا كارمەندیێ‌ ) .

ت‌.ڤەگوهاستنا فەرمانبەران بۆ دروست كرنا میلاكێ‌ بەشان لدویف پسپوریێن پێتڤی.( لیژنەك بهێتە پێك ئینان) بۆ :-

• چاڤ پێكەفتن دگەل كەسێ‌ ڤەگوهاستی بهێتە كرن ژبو بەرژەوەندیا كاری و یا كەسایەتی یا فەرمانبەری ئەگەر پێتڤی بیت .

• هەما هەنگی هەبیت (دگەل بەرپرسێن بەش وخالێن گومركی ) بۆ ڤەگوهاستنێن نافخویی وبەرژەوەندیا گشتی و كەسایەتی ل بەر چاڤ بهێتە وەرگرتن .

پ‌.مفاوەركتن ژ راپورتێن لیژنا سەپەرشت كار و دویف چوونا كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ بۆ دروست كرنا میلاكی , وبەرپرسێ‌ لیژنا سەرپەرشتكار بەشداربیت د لیژنا ڤەگوهاستنێ‌ دا .

ج‌. میلاكێ‌ بەشان ل بەرچاڤ بهێتە وەرگرتن ل دەمێ‌ فەرمانبەر دهێنە (موولەت دان - شاندن – بەشداری كرن دخولا دا) ئەگەر بێ‌ گهور نەبیت .

جێ‌ بە جێ‌ كرن / بەشێن ( پلان وئامار + كارگێری وخۆیەتی ) .

چـــــــاڤدێر / رێڤەبەر .

كات / شەش هەیڤ .

4 /3 نەهێلانا رۆتینێ‌ و بەرەف پێشڤەبرنا كارێ‌ فەرمانگەهێ‌

ئارمانجێن پلانێ‌

أ‌.بۆ ئاسان كرن و ب رێڤەبرنا كاری بشێوەیەكێ‌ پێشكەفتی و زانستیانە .

ب‌.مامەلێن سەرەدان كەران نەهێنە گیروكرن ئەگەر دبێ‌ كێماسی بن .

ت‌.هەولدان بۆ كێمكرنا ماوێ‌ برێڤەبرنا هەر مامەلەكێ‌ و كوژمێ‌ لێ‌ دهێتە مەزاختن .

پ‌.رێزگرتن ل هەست و بو چوون و گازندەیێن سەرەدانكەران وبلند كرنا ناڤ و بهایێ‌ رێڤەبەریێ‌

پێرابونێن پلانێ‌ /

أ‌.كارێ‌ فەرمانگەهێ‌ ب بەرنامێن كومبیوتەری بهێتە برێڤە برن .

ب‌.دەست نیشان كرنا پێتڤیێن هەر مامەلەكی و بەرچاڤ كرنا وان ل هوبا پرسگەهێ‌ .

ت‌. رێكخستن و دیار كرنا چەواتیا برێڤەبرنا كارێ‌ بەش و خالێن رێڤەبەریێ‌ لدویف راپوورتا پەسنا كارمەندیێ‌ .

پ‌.چارەكرنا ئاریشەو گرفتێن د قوناغێن كاری دا پەیدادبن .

ج‌.پێ‌ رابونێن كاری بهێنە شروڤە كرن ژلایێ‌ لیژنا سەرپەرشتكار ڤە و ڤەكولین بهێتە كرن بۆ پەیدا كرنا باشترێن شێوە و كێم ترین دەم و لادانا خالێن نە پێتڤی .

ح‌. بەردوام رەوشەنبیركرنا ( وڤیفی) یاَ فەرمانبەران بهێتەكرن بۆ زانینا چەواتیا برێڤەبرنا كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ برێكا كومبونێن وەرزی و ڤەكرنا خولا .

جێ‌ بە جێ‌ كرن / هاریكارێ‌ ئێكێ‌ یێ‌ رێڤەبەری + لیژنا سەرپەرشتكار .

چـــــــاڤدێر / رێڤەبەر .

كات / شەش هەیڤ .

4/4ئامادەكاری بۆ پەیرەوكرنا سستەمێ‌ ئێك پەنجەرەیی بۆب ریڤەبرنا مامەلێن هاولاتیان.

ئارمانجێن پلانێ‌

أ‌.بۆ كێمكرنا روتینێ‌ و شاشی یا و كونترول كرنا كاری .

ب‌.بۆ ئاسان كرن وبرێڤەبرنا كاری بشێوەیەكێ‌ پێشكەفتی وزانستیانە .

ت‌.بۆ ئاسان كرن و پاراستنا بەلگەنامە و ئەرشیفێ‌ رێڤەبەریێ‌ بشێوەیەكێ‌ هەفچەرخ..

پ‌.كێم كرنا ماوێ‌ ب رێڤەبرنا هەر مامەلەكێ‌ و گوژمێ‌ لێ‌ دهێتە مزاختن .

پێرابونێن پلانێ‌ /

أ‌-بۆ هەمی بەش و خالێن رێڤەبەریێ‌ كومبیوتەر بهێنە دانان دگەل بەرنامێن تایبەت .

ب‌- گەهاندنا تورا نافخویی یا كومپیوتەری بۆ هەمی بەش و خالێن رێڤەبەریێ‌ بۆ ئاسانكرنا كاری و لێك گهورینا پێزانینا د ناڤبەرا وان دا .

ت‌-بەردەوام بەرنامێن كومبیوتەری بهێنە ڤەژاندن و نویكرن لدویف پێشكەفتنێن هەفچەرخ .

پ‌-گرێدانا تورا كومپیوتەری یا رێڤەبەریا مە دگەل وان ێڤەبەریێن دیتر یێن هەڤپشك د رێڤەبرنا كاری دا

ج‌-وەرگرتنا رێنما و پێزانینا ژوان رێڤەبەریێن پەیوەندی ب كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ ڤە هەی ب رێكێن كومبیوتەری.

ح‌-ئامادەكاری بهێتە كرن بۆ ب رێڤەبرنا مامەلا ل هەمی بەشان بێی خودان دویف چوونێ‌ ل سەر بكەت ب رێكا تورا كومبیوتەری.

خ‌- ڤەكرنا خولێن تایبەت بۆ بێگەهاندنا كادرێن پێشكەفتی بۆ كارێ‌ كومپیوتەری .

جێ‌ بە جێ‌ كرن / بەشی كومبیوتەری ب هاریكاریا بەش وخالێن گومركی .

چـــــــاڤدێر / هاریكارێ‌ دووێ‌ یێ‌ رێڤەبەری .

كات / وەرزی

4/5هاندانا هۆیێن ب هێزكرنا ئاستێ‌ كاری ل هەمی بەش وخالێن رێڤەبەریێ‌ .

ئارمانجێن پلانێ‌

أ‌.بۆ رێكخستن وكۆنترول كرنا كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ .

ب‌. بَۆ نەهێلانا شاشیێ‌ ل بن چ ئەگەرا ورێك وپێكی دكاری دا. وە دابین كرنا مافێ‌(فەرمانبەران –هاولاتیان- داهاتێ‌ گەنجینێ‌) .

ت‌.نەهێلانا خەمساریێ‌ وسستیێ‌ دكاری دا ئەگەر هەبن .

پ‌. بۆ هەبوونا روون و ئاشكەرایێ‌ ( شفافیە ) دكاری دا و ب كار ئینانا بەلگەنامێن فەرمی .

ج‌.یاسا و رێنمایێن گومركی سەروەربن بۆ ب رێڤەبرنا كاری .

پێرابونێن پلانێ‌ /

أ‌. دروست كرنا میلاكێ‌ هەمی بەش وخالێن رێڤەبەریێ‌ لدویف كەلواشێ‌ رێكخستنێ‌ و راپورتا پەسنا كارمەندیێ‌.

ب‌.گشتاندنا رێنما ونیشاندانا لسەر بەش وخالێن رێڤەبەریێ‌ لدویڤ پەیوندی و پێدڤیا كاری .

ت‌.گرنگی دان و كار كرن ب رێنما ونیشاندنێت نوی ( پوستە ) وهەمی فەرمانبەر بێ‌ بهێنە ئاگەهداركرن

پ‌. ڤەكرنا خولێن تایبەت بۆ باشتر كرن و ب هێز كرنا ئاست و شیانێت فەرمانبەرا ن .

جێ‌ بە جێ‌ كرن/ لیژنا سەرپەرشت كار .

چـــــــاڤدێر / رێڤەبەر .

كات / وەرزی .

4/6 بزاڤ بۆ نەهێلانا ئاستەنگان دوەرگرتنا داهاتێ‌ رێڤەبەریێ‌ دا .

ئارمانجێن پلانێ‌ /

أ‌. بۆ پاراستن و زێدە كرنا داهاتی گشتی .

ب‌.پەیدا كرنا دادوەریێ‌ دوەرگرتنا باجێ‌ گومركی دا بێ‌ جیاوازی ولدویف پێناسا گومركی و رێنمایێن پێرا .

ت‌. زێدە كرنا جۆرێن ژێدەرێن داهاتێ‌ گەنجینێ‌ .

پ‌.هاندانا بزاڤا بازرگانی .

پێرابونێن پلانێ‌/

أ‌. دیار كرنا زێدە بوون وكێم بوونا داهاتی ل هەر وەرزەكی د ماوێ‌ سێ‌ سالا دا .

ب‌. جێ‌ بە جێ‌ كرنا رێنما و یاسایێن گومركی ب شێوەیەكێ‌ رێك وپێك .

ت‌.بەشی بەرباكرنێ‌ بەردەوام كارێ‌ دویف چوونا رەڤاندنا كەل و پەلان بكەت .

پ‌.هەماهەنگی هەبیت دگەل (رێڤەبەریا چاڤدێریا بازرگانی وژوورا بازرگانی...هتد ) ژبۆ ریكخستنا بزاڤا بازرگانی ولادانا خالێن رێگر .

ج‌.ئاسان كاری بهێتە كرن بو چالاك كرنا بزاڤا بازرگانی .

ح‌.هەولدان بۆ راستڤەكرنا رێنمایێن دبنە ئاستەنگ بۆ بزاڤا بازرگانی

جێ‌ بە جێ‌ كرن / بەشێ‌ كاروبارێت گومركی.

چـــــــاڤدێر / رێڤەبەر .

كات / شەش هەیڤ .

4/7 كریارا هەلسەنگاندنا فەرمانبەران بشێوەیەكێ‌ پیشەیی بهێتە ئەنجام دان .

ئارمانجێن پلانێ‌

أ‌.بۆ دیار كرنا هێزا كارێ‌ هەر فەرمانبەرەكی .

ب‌.بۆ دیار كرنا فەرمانبەرێن ئاستێ‌ كارێ‌ وان باش ویێن لاواز ودیتنا چارەسەریێ‌.

ت‌.بۆ دەست نیشان كرنا فەرمانبەرێ‌ باش ونمونەیی لدەمێ‌ هەلبژارتنا بەرپرسیارەتیێ‌ یان پارڤەكرنا ئەركێن كاری.

پ‌. مفا وەرگرتن ژ هەلسەنگاندنێ‌ بۆ دابەش كرنا فەرمانبەران (میلاك) لدویف شیانێن وان بۆ جهێن پێتڤی .

ج‌.بۆ دیار كرن و نەهێلانا خەمساریێ‌ و سستیێ‌ دكاری دا .

ح‌. پێگیریا فەرمانبەران بۆ برێڤەبرنا كاری بشێوەیەكێ‌ دروست.

خ‌. پەیدا كرنا هەڤركیا كاری دناڤبەرا فەرمانبەران دا .

پێرابونێن پلانی /

أ‌.هەبونا تومارەكی بۆ توماركرنا تێبینیێن روژانە ل سەر فەرمانبەران ژلایێ‌ بەرپرسێ‌ بەشی ڤە .

ب‌.مفا وەرگرتن ژ راپوورتا بەشی یا هەیڤانە بۆ دیار كرنا هێزا كارێ‌ هەر فەرمانبەرەكی .

ت‌.هەلسەنگاندنا فەرمانبەرا هەر شەش هەیڤا جارەكێ‌ بهێتە ئەنجام دان و هەمی فەرمانبەر پێ‌ بهێنە ئاگەهدار كرن .

پ‌. دادوەری وروون و ئاشكەرایی د كریارا هەلسەنگاندنێ‌ دا هەبیت و پەیوەندیێن كەسایەتی كارتێكرنێ‌ لێ‌ نەكەن.

ج‌.دیار كرنا خشتەو شێوەیێ‌ هەلسەنگاندنێ‌ .

ح‌. بەردەوام دویف چوون هەبیت ژلایێ‌ رێڤەبەری ولیژنا سەرپەرشت كار ڤە ل سەر شێوەیێ‌ هەلسەنگاندنێ‌ و بەردەوام گهورینێت باشتر بهێنە كرن .

خ‌.هەلسەنگاندنا بەرپرسێن بەشان هەر شەش هەیڤا جارەكی ژلایێ‌ رێڤەبەری ڤە بهێتە ئەنجام دان

د‌. رێژەیا نمرێن هەلسەنگاندنێ‌ یا هەر بەشەكی ل بەرچاف بهێتە وەرگرتن لدەمێ‌ پارڤەكرنا پاداشتێن هەلسەنگاندنێ‌ لسەر فەرمانبەران .

جێ‌ بە جێ‌ كرن / بەرپرسێن بەش و خالێن گومركی .

چـــــــاڤدێر / رێڤەبەر .

كات / شەش هەیڤ.

4/ 8 رازیكرنا كارمەندان ودیف چوون و پاراستنا مافێن وان .

ئارمانجێن پلانێ‌

أ‌. ب هێز كرنا وورە ودلسوزیا فەرمانبەران (الروح المعنویە) بۆ ئەنجام دانا كاری .

ب‌. بو پتر گرێدانا فەرمانبەری ب رێڤەبەریێ‌ و كارێ‌ وی ڤە . و پێگری كرن ب رێنما ونیشاندانا .

ت‌. هاندانا فەرمانبەران بۆ ئەنجام دانا كارێن باشتر و یێن نمونەیی .

ج-پەیدا كرنا دادوەریێ‌ د دابەش كرنا ئەرگ و مافێن فەرمانبەران دا.

پێرابونێن پلانی /

أ‌.بەشێ‌ كارگێری پێگیر بیت ب دانا پلە و پایە و هەر مافەكێ‌ دیتر بۆ فەرمانبەران بێ‌ گیرو بوون

ب‌.بەشێ‌ ژمێریاری بزاڤێ‌ بكەت بۆ دانا مافێن فەرمانبەران لدویف پەیوەندیا وان.

ت‌.پاداشت و رێز و سوپاسی بۆفەرمانبەران هەبن ل دەمێ‌ ئافراندنێ‌ و داهێنانێ‌ و ئەنجام دانا كارێ‌ نمونەیی :-

1-بەرچاڤ كرنا خشتەیێ‌ هەلسەنگاندنا فەرمانبەران .

2-بەرچاڤ كرنا تێبینی و تومارا بەرپرسێ‌ وی یێ‌ راستەو خۆ .

3-تێ بینیێت لیژنا سەرپەرشت كار.

4-تێ بینیێت رێڤەبەری .

5-دیاركرنا ئەو كارێن نمونەیی یێن ژ لایێ‌ فەرمانبەری ڤە دهێنە ئەنجامدان .

پ‌.هاریكاریا فەرمانبەران بهێتە كرن ژلایێ‌ رێڤەبەریێ‌ ڤە لدەمێ‌:-

1-خۆشیا ( پێك ئینانا خێزانێ‌ ...هتد ) .

2-نەخۆشیا ( تازی – نەساخی – روێدانێت سروشتی ....هتد ) .

3-كارگێریا رێڤەبەریێ‌ بزاڤێ‌ بكەت بو بدەستڤە ئینانا رەزامەندیا بۆ هاریكاری كرنا فەرمانبەرێن خودان نەخوشیێن دوم درێژ و یێن نشتەگەریێن گران ئەنجام ددەن .

ج‌.رێكخستنا گەشتەكی بۆ فەرمانبەرێن رێڤەبەریێ‌ سالانە .

جێ‌ بە جێ‌ كرن / (هاریكارێ‌رێڤەبەری یێ‌ ئێكی+ بەشێ‌ پلان و ئامار) ب هاریكاریا بەرپرسێ‌ راستەوخو یێ‌ فەرمانبەری چـــــــاڤدیـــــَر / رێڤەبــــــەر .

كات/ سالانە .

4/ 9 رێكخستن و پاراستنا ئەرشیفێ‌ رێڤەبەریێ‌ بشێوەیەكێ‌ زانستیانە .

ئارمانجێن پلانێ‌ /

أ‌.كوم كرن و پاراستنا بەلگەنامە و رێنمایێن كاری .

ب‌.سەرەدەریكرنێن زانستی دكریارا پاراستنا بەلگەنامە و ئەرشیفی دا .

ت‌. دیار كرنا جور وتەمەنێ

بو دیتنا راپورتێن رێڤەبەریا گومركا دهوك ڤێرە كلیك بكە 2016/5/15

راپورتێن ل رێڤەبەریێ‌ دهێنە ئامادەكرن

پێناسا راپورتێ‌: بەلێن كرن و توماركرنا كارو چالاكیێن دهێنە ئەنجام دان ب كورتی یا بشێوەیەكێ‌ بەرفرەه و گشتگیر ژ پێزانین و داتایان ب مەرەما دیاركرنا كریارێن ئەرێنی و نەرێنی د كاری دا و رێكەكا گونجایە ژ بۆ لێ‌ زڤرینێ‌ و مفا ژێ‌ بهێتە

وەرگرتن د ئایندەی دا .

و ئەف راپورتە دهێنە بەرهەف كرن لدیف پێتڤی یا كاری و گرنگی یا بابەتی و دهێنە دابەشكرن بۆ :-
1. راپورتێن رۆژانە: ئەف جورێ‌ راپورتان ل رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌ دهێنە ئامادەكرن ب مەرەما چارەكرنا كریارەكێ‌ یان رویدانەكێ‌ ل رێڤەبەریێ‌ و دیاركرنا ئالیێن ئەرێنی و نەرێنی و مفا دئایندەی دا ژێ‌ بهێتە وەرگرتن .

-2 راپورتێن هەیڤانە:-

• هەمی بەش و خالێن رێڤەبەریێ‌ ب راپورتەكا هەیڤانە كار و چالاكیێن بەشێ‌ خۆ بۆ رێڤەبەری و بەشێ‌ پلان و ئامار دیاردكەن .

• بەرهەف كرنا راپورتا میلاكێ‌ رێڤەبەریێ‌ هەیڤانە بۆ ب.گشتی گومرك .

• ئامادەكرنا راپورتا سەرمووچە و پلەبەرزكرنا فەرمانبەران هەیڤانە بۆ ب.گشتی گومرك .

• راپورتا ئاماركاری یا كەل و پەلێن هاتوو و رویشتوو یێن گومركا دهوك بۆ ب.گشتی گومرك .

• ئامادەكرنا راپورتا خشتەیێ‌ كالایێ‌ بازرگانی هەیڤانە بۆ ب.گشتی گومرك .

• راپورت و خشتەیێن ژمێریاری یێن گرێدای ب  بودجەیا رێڤەبەریێ‌ ڤە و داهات و خەرجی و بارمتە ... هتد .

• ئامادەكرنا راپورتێن هەیڤانە یێن جێ‌ بەجێكرنا ئارمانجێن پلانا كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ .
3- راپورتێن وەرزی :-

• لدویف راپورتێن هەیڤانە یێن بەش و خالێن رێڤەبەریێ‌ هەر سێ‌ هەیڤا جارەكێ‌ راپورتا پوختەیێ‌ كارێ‌ رێڤەبەرێی دهێتە بەرهەف كرن و بۆ ب.گشتی گومرك دهێتە هنارتن .

• ئامادەكرنا راپورتێن وەرزی یێن جێ‌ بەجێكرنا ئارمانجێن پلانا كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ .

4- راپورتێن شەش هەیڤی :-

• هەر شەش هەیڤا راپورتەك دهێتە بەرهەف كرن لدور گورانكاریێن دكارێ‌ فەرمانبەران دا دهێنەكرن و دابەشكرن و برینا دەرمالێن وان .

• راپورتێن شەش هەیڤی یێن جێ‌ بەجێكرنا ئارمانجێن پلانا كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ .

راپورتێن سالانە :-

• راپورتا پوختەیێ‌ كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ لدوماهیی یا هەر سالەكێ‌ دهێتە بەرهەفكرن بۆ ب.گشتی گومرك .

• ئامادەكرنا كونووسێ‌ دەرمالێن دهێنە مەزاختن بۆ فەرمانبەران سالانە .

• ئامادەكرنا خشتە و راپورتێن ژمێریاری یێن سالانە .

• راپورتێن جێ‌ بەجێكرنا ئارمانجێن پلانا كارێ‌ رێڤەبەریێ‌ .

بو دیتنا راپورتێن بەشێن رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌.

كلیك بكە *** دیتنا راپورتا ***

ب ناڤێ‌ خودیێ‌ مەزن و دلوڤان

بو/ بەشێ‌ پلان و ئامار بەرێز
 سلاڤ و رێز

سوباس بو ئاگەهداركرنا هەوە یا ل روژا 17/6/2013 ل دور خالا (ح) ژ پێرابونێن ئارمانجا 4/7 یا پلانا رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌ یا سالا 2013 ئاگەهداریا هەوەین بەرێز

دكەم كە لیژنەك هاتە رێكخستن بو مەرەما پێداچونێ‌ ب خشتێ‌ هەلسەنگاندنێ‌ و كریارا گورانكاری ل سەر بهێتەكرن وە بشتی جەندین رونەشتنا وە سەربەرشتی و دانا تێبینی یا ژلایێ‌

مە ڤە خشتێ‌ هەلسەنگاندنێ‌ هاتە گوهارتن وە نوكە خشتە و تێنینی هلتیە بەلاڤكرن بو شەش هەیڤا (ئێكێ‌) ژ سالا 2013 هەلسەنگاندنێ‌ ل سەر ڤی خشتەی هاتە كر نوە هەروەسا د

ئەڤ سالەدا ماوێ‌ هەلسەنگاندنێ‌ هاتە گوهارتن ژ (3) هەیڤا بو (6) هەیڤا بو دەلیڤە بهێتەدان پتر دەم بەرپرس ل گەل ڤەرمانبەرێن خو بهێنە هەلسەنگاندن ب شێوەكێ‌ رێك و پێك بو

زانین ل گەل رێزگرتن.

عزت فتاح          
 رێڤەبەرێ‌ گومركا دهوكێ

بنگەهێ‌ پێزانیناگومركا دهوك

ل سەر هەر پەیڤەكێ‌ كلیك بكە

رێڤەبەریا گومركا دهوك فەرمانگەهەكا میری یا دارایی یە . پشتی سەرهلدانا پیرۆز یا سالا (1991) هاتیە دامەزراندن ل 1/10/1992 وەك جیگریا گومركا دهوكی و سەرب رێڤەبەریا گومركا ئیبراهیم خەلیل ڤە ژ بۆ سەرپەرشتی كرنا خالا ئالوكا . و ل سالا (1993) بریار هاتە دان ژلایێ‌ وەزارەتا دارایی و ئابووری یا حكومەتا هەرێما كوردستانێ‌ جیگریا گومركا دهوك ببیتە رێڤەبەری سەر ب هەمان وەزارەتێ‌ ڤە . ژ بۆ چاڤدێریا بزاڤا بازرگانی و سەرپەرشتی كرنا كارێ‌ گومركی د ناڤبەرا سنورێن پارێزگەها دهوكێ‌ دگەل پارێزگەهێن دیتر یێن عیراقێ‌ ، و زێدەباری خالا گومركا ئالوكا ل هەر دەروازەكی خالەكا گومركی هاتە ڤەكرن وەك :-

1-      خالا گومركا خراب دێمی.

2-      خالا گومركا خانكێ‌.

3-      خالا گومركا باعەدرێ.

4-      خالا گومركا بێسرێ‌.

5-      خالا گومركا ئەتروشێ‌ .

6-      خالا گومركا بالندا ، ئەف خالە هاتە ڤەكرن ژ بۆ چاڤدێریا بزاڤا بازرگانی لدەڤەرا بالندا بۆ سنورێ‌ تركیا.

و پشتی روخاندنا حكمرانیا رژێما بەعس ل سالا (2003) ئەف خالێن گومركی هەمی هاتنە هەلوەشاندن. و ژبەر بارێ‌ ئالوز یێ‌ تەناهیێ‌ و سەقامگیریێ‌ ل دەڤەرێن دیتر یێن عیراقێ‌ و لاوازیا كونترول كرنا سنرورێن عیراقێ‌ و كارێن تیرورێ‌ بریار هاتە دان وەك پێدڤی یەك خالا گومركا ئالوكا جارەكا دیتر بهێتە ڤەكرن ژ بۆ پاراستنا بەرژەوەندیێن گشتی و ساخلەمیا هاولاتیان و ل سەر داخازا هێژا پارێزگەرێ‌ دهوكێ‌ و ب رەزامەندیا وەزارەتا دارایی و ئابووری یا حكومەتا هەرێما كوردستانێ‌ . و هەتا نوكە یا بەردەوامە و مفایەكێ‌ زۆر باش گەهاندیە جڤاكی ژ هەمی ئالیا ڤە .

گومرك فەرمانگەهەكا میری یا دارایی یە كارێ‌ چاڤدێریا بزاڤا بازرگانی ئەنجام ددەت ، وەك هاووردەكرن و هنارتنا شمەك و پەرتالێن جوراوجور لسەرانسەری وەلاتی ، و پاراستنا داهاتێ‌ گشتی برێكا وەرگرتنا باجێ‌ گومركی و نەهێلانا رەڤاندنا كەرەستێن قەدەغەكری لدیف رێنمایێن كاری و بجهئینانا یاسا و بریارێن حكومەتێ‌ ، و زێدەباری پێشكێش كرنا گەلەك خزمەتێن دیتر بۆ هاولاتیان وەك توماركرنا ترومبێلا و رێكخستنا دەفتەرێن رێدانا ترومبێلا و ئەنجام دانا كارێن لیژنا پنتەی (راستڤەكرنا ژمارێن شاش و كولانا وان لسەر شاسی یێ‌ ترومبێلا) ..... هتد .

ئەركێن گومركێ‌ :-

1-      وەرگرتنا باجێ‌ گومركی

باج (الرسم): ئەو برە پارەیە یێ‌ دهێتە وەرگرتن بەرامبەر پێشكێش كرنا خزمەتەكێ‌ ژلایێ‌ حكومەتێ‌ ڤە .

باجێ‌ گومركی (الرسم الكمركی): ئەو برە پارەیە یێ‌ دهێتە وەرگرتن بەرامبەر هنارتن و هاووردەكرنا شمەكێَن بازرگانی ژ وەڵاتەكی بۆ ئێكێ‌ دیتر و بەرامبەر خزمەتێن ژلایێ‌ حكومەتێ‌ ڤە دهێتە پێشكێش كرن .

و هەمی كەل و پەل و كەرەستە د ملكەچن بۆ دانا باجێ‌ گومركی و بتنێ‌ ئەو نەبن یێن ب بریارێن تایبەت ژ باجێ‌ گومركی دهێنە لێ بورین وەك (كەرەستێن خوارنێ‌ و دەرمانا ) .

پێناسا گومركی (التعریفە الكمركیە) : مەبەست ژێ‌ ئەو خشتەنە یێن بابەتكرن و پولێن كرنا هەمی جورێن پەرتالێن (بجائع) بازرگانی یێن ملكەچ و دیاركرنا رێژە و تێكرایێن باجێن گومركی بخوڤە دگریت ئەوێن ژلایێ‌ دەولەتێ‌ ڤە لسەر هاتینە سەپاندن.

ئارمانجێن دانانا پێناسا گومركی

1-      وەك چەكێ‌ حكومەتێ‌ یە بۆ پاراستنا پیشەسازیێن خومالی.

2-      ئامرازێ‌ خرڤەكرنا داهاتەكێ‌ باشە بۆ گەنجینێ‌ و بودجەیا وەلاتی و ئاڤاكرنا بنەكوكا ئابووری .

3-      بۆ پاراستنا رامیاری یا بازاری و بارێ‌ ئابووری یێ‌ وەڵاتی.

4-      نە هێلانا هەوەسكاریێ‌ بۆ دانانا باجێ‌ گومركی.

5-      ئاسان كرن و ئەنجام دانا كاری ب زوترین دەم و ب باشترین شێوە.

2-      أ : هەفكاری بۆ ئەنجام دانا تاقی كرنا كەل و پەلێن خوارنێ

‌

تاقیكرنێن ساخلەمیێ‌ یێن (فیزیایی – بایلوجی – كیمیاوی) ژلایێ‌ دەزگایێن ساخلەمیێ‌ ڤە . و ب هەفكاری دگەل رێڤەبەری یان خالێن گومركی لسەر كەرەستێن خوارنێ‌ دهێنە ئەنجام دان . و هەركەرەستەكێ‌ بهێتە ناف وەلاتی پێرابونێن دەرێخستنا وی ژلایێ‌ گومركی ڤە نا هێنە ئەنجام دان ئەگەر نە هێنە تاقیكرن و ئەنجامێن تاقیكرنێ‌ د سەركەفتی نەبن ، ژ بۆ دیاركرنا بوارێ‌ ب كارئینانێ‌ ژ لایێ‌ هاولاتیان ڤە و دیاركرنا ساخلەتێن ساخلەمیێ‌ یێن پێتڤی لدیف پیڤەرێن وەزارەتا ساخلەمیێ‌ و هەركەرەستەكێ‌ نە لدیف مەرجێن پێتڤی بیت دێ‌ هێنە ژناڤبرن یان لدیف داخازا خودانی و پاراستنا سەروسامانێ‌ بازرگانی و یێ‌ وەڵاتی رێ‌ دێ‌ بۆ ڤەگەراندنا وی كەرەستەی هێتەدان.

ب : هەفكاری بۆ ئەنجام دانا تاقیكرنێن ڤیتێرنەری بیگری

پێتڤی یە بۆ هاووردەكرنا بەرهەمێن ئاژەلی یێن بیانی یان ڤەگوهاستنا بەرهەمێن بیانی و یێن خومالی ژ پارێزگەهەكێ‌ بۆ ئێكا دیتر و بۆ هەر مەبەستەكێ‌ پێتڤی یە دەستویری ژ جهێن پەیوەندیدار بهێتە وەرگرتن و لدیف ناڤەروكا وێ‌ دەستویریێ‌ بەرهەمێن ئاژەلی دهێنە هاووردەكرن یان ڤەگوهاستن .

و هەمی بەرهەمێن ئاژەلی مینا بەرهەمێن خوارنێ‌ د ملكەچن بۆ ئەنجام دانا پێرابونێن تاقیكرنێ‌ ل كەرەنتینێن ڤیتێرنەری و ب هەفكاری دگەل كەرەنتینێن ساخلەمیێ‌ بۆ دیاركرنا مەرج و ساخلەتێن پێتڤی و پاراستنا هاوڵاتیان ژ نە خوشیێن كوژەك وەك (پەرسیڤا بالندا- جنون البقر- الجمرە الخبیپە ...هتد) و بۆ پاراستنا سەرو سامانێ‌ وەلاتی یێ‌ ئاژەلی . و ئەگەر ئەنجامێن تاقیكرنێ‌ دسەركەفتی نەبن و دەستویریا هاووردەكرنێ‌ دگەل دانەبیت ب هیچ شێوەیەكی ژلایێ‌ دەزگایێن گومركی ڤە رێ‌ بۆ ناهێتە دان ودەملدەست دێ‌ پێرابونێن گومركی دگەل هێنە ئەنجامدان لدویف رێنما

ویاسایێن كاری

ج : هەفكاری بوئەنجام دانا تاقیكرنێن كە رە ستێن بیناسازی

كەرەستێن بیناسازی وەكی هەمی كەل و پەلێن دیتر پێتڤی یە بكەڤنە ل ژێر تاقیكرنێ‌ دا ژبۆ دیاركرنا مەرج وساخلەتێن پێتڤی.
 وئەنجامێن تاقیكرنێ‌ یێن دەسبێكی دێ‌ بۆ دەزگایێن گومركی هێنە بەر جاف كرن وسوزەك دێ‌ هێتە ئیمزاكرن ژلایێ‌ خودانی ڤە كە دەستكاری دكەرەستان دا نە هێتە كرن تا دە ركەفتنا دوماهیك ئەنجامێن تاقیكرنێ‌ وبەروڤاژی ڤێ‌ چەندێ‌ دێ‌ یێ‌ بەرپرسیاربیت بە رامبەر یاسایێ‌ . ولدەمێ‌ دەرچونا دوماهیك ئەنجامێن تاقیكرنێ‌ دانەیەك بۆ گومركێ‌ دهێتە رەوانەكرن وئەگەر ئەنجام دسەركەفتی بوون ئەو سوز دێ‌ هێتە هەلوەشاندن وخودان دێ‌ یێ‌ ئازاد بیت بۆ ئەنجام دانا كارێ‌ خۆ . و بەروڤاژی ئەگەر ئەنجام د سەركەفتی نەبوون كەرستە لدویف رێنمایان دێ‌ هێنە ژنافبرن یان دێ‌ هێنە ڤەگەراندن

3-      ئەركێ‌ گومركی دبوارێ‌ چاندنێ‌ دا :

گومرك دگە لەك بواراندا خزمەتێ‌ پێشكێشی مللەتی دكەت وكەرتێ‌ جاندنێ‌ ئێكە ژوان یێ‌ گومرك خزمەتێ‌ بۆ دكەت و ژ پێخەمەت پێشڤە برنا ڤی كەرتی كە ئێكە ژبنەمایێن ژێرخانە یا ئابوری یا دەولەتان و ژ بۆ پاراستنا بهایێ‌ بەرهەمێن جوتیارێن هەرێمێ‌ گومرك هەمی بریارێن قەدەغە كرنا كاتی بۆ هاتنا بەرهەمێن چاندنێ‌ یێن بیانی بۆ ناف هەرێمێ‌ جێ‌ بە جێ‌ دكەت و زێدەباری ڤێ‌ جەندێ‌ هەمی بەرهەمێن جاندنێ‌ یێن دهێنە ناف هەرێمێ‌ دكەفنە ل ژێر تاقیكرنا ساخلەمیێ‌ دا و هەر كەرستەكێ‌ ئەنجامێن دروست یێن تاقیكرنێ‌ دگەل دا نەبن ژلایێ‌ گومركێ‌ ڤە ناهێتە دەستویردان و دێ‌ پێرابونێن گومركی لدیف رێنما و یاسایێن كاری دگەل هێنە ئەنجام دا

4-      پیڤان و كونترولا جوری :

ئێك ژ ئاریشێن هەرە مەزن دكەڤنە د بازرگانیا نیف نەتەوەیی یا ڤی سەردەمی دا لسەرانسەری جیهانێ‌ ، بەرهەم ئینان و سەختەكرن و بازرگانی پێكرنە ب كەل و پەلێن سەختەكری و نە لدیف مەرج و پیڤەرێن دەزگایێن پیڤان و كونترولا جوری یێن جیهانی ژلایێ‌ هندەك لایەن و كومپانیا ڤە . و ژ ئەنجامێن ڤی كاری زیانێن مەزن دگەهنە ئابوورێ‌ گەلەك وەلاتان زێدەباری كارتێكرنێن نە باش لسەر ژینگەهێ‌ و پەیدابونا مەترسی یێ‌ لسەر ساخلەمی و ژیانا هاولاتیان . و ژ بۆ رێك گرتنێ‌ و بەرەنگاریا ڤێ‌ دیاردا مەترسی دار گومركا دهوكێ‌ مل ب ملێ‌ دەزگایێن دیتر یێن پەیوەندیدار وەك (ئاسایش و چاڤدێریا بازرگانی ...هتد) كاردكەت ژ بۆ كونترول كرن و نەهێلانا هاتنا ڤان جورە كەل و پەلا بۆ ناف وەلاتی و نە هێلانا بەرهەم ئینانا وان ژلایێ‌ كارگەهێن خومالی ڤە

5-      نەهێلانا رەڤینێ‌ ژدانا باجێ‌ گومركی

رەڤین ژدانا باجێ‌ گومركی ئانكو بكارئینانا رێكێن نە یاسایی ژ لایێ‌ بازرگانان ڤە بۆ نەدانا باجێ‌ گومركی یان دانا باجەكێ‌ كێمتر ژیێ‌ لدیف یاسا پێناسا گومركی بۆ هاتیە دەست نیشانكرن . و ئەڤە ئاریشەیەكا بەربەلاڤە ل هەمی وەلاتان بەلێ‌ ب رێژەیێن جوداجودا ، و ئەگەر وەك دیاردە و ب قەبارەكێ‌ مەزن هاتە ئەنجام دان دێ‌ كارتێكرنێن نەرینی لسەر داهاتێ‌ گومركی و ئابوور و داهاتێ‌ گشتی كەت .
 و نە هیلانا دیاردا رەڤینێ‌ ژدانا باجێ‌ گومركی ئێكە ژ ئەركێن سەرەكی یێن گومركی ، و هەر كەرەستەكێ‌ دهێتە ناف هەرێمێ‌ یێ‌ ملكەچە بۆ دانا باجێ‌ گومركی بتنێ‌ ئەو نەبن یێن ب بریار هاتینە لێ‌ بورین ژ بۆ هندەك بەرژەوەندیێن گشتی . و لدەمێ‌ كەل و پەلێن بازرگانی دهێنە پشكنین كرن و هەر سەرپێچییەكا بەروڤاژی لیستا راگەهاندنا گومركی دیاربیت وەك جیاوازی یا د (جورێ‌ كەرەستان – چەندیا كەرەستان دا ...هتد ) دێ‌ پێرابونێن گومركی دگەل هێنە ئەنجام دان وەك سزاكرن یان توماركرنا كێشا گومركی لدیف یاسایێ

‌

6-      نە هێلانا هاتنا كەرەستێن بێ‌ هوشكەر و چەك و تەقەمەنیا

رەڤاندنا كەرەستێن بێ‌ هوشكەر و چەك و تەقەمەنیا بەشەكە ژ كریارێن رەڤەندنا كەرەستێن قەدەغەكری و تاوانەكا رێكخستی یە و كارتێكرنێن نەرێنی و ترسناك لسەر ژیانا هاولاتیان دكەت و لسەر ئابوور و رامیاری و ئاسایشا دەولەتێ‌ دكەت ، و بەرهنگاریا هاتنا كەرەستێن بێ‌ هوشكەر و چەك و تەقەمەنیا ژی ئەركەكێ‌ دیترە ژ ئەركێن گومركی بۆ پاراستنا ژیانا هاولاتیان و تەناهی و ئارامیێ‌ ل هەرێمێ‌ . و بۆ بجهئینانا ڤی ئەركی مل ب ملێ‌ دەزگایێن دیتر یێن د ڤی بواری دا كاردكەن وەك ئاسایش و پولیس و یێن دیتر ئەف كارە دهێتە ئەنجام دان ب رێكا پشكنین كرنا ترومبێلێن بارهەلگر و یێن تایبەت و یێن كرێ‌ ژلایێ‌ فەرمانبەرێن گومركێ‌ ڤە ژ بۆ دەستەسەركرنا ئەڤان جورە كەرەستان و رادەست كرنا تاوان باران بۆ جهێن پەیوەندیدار

7-      پاراستنا مولكایەتی و هێمایێن بازرگانی

لدویف یاسا هێمایێن بازرگانی یا ژمارە (21) یا سالا (1957) یاراستڤەكری ل 1/6/2004 هێمایێن بازرگانی دهێنە پێناسەكرن ، هەر نیشانەك یان كومەكا نیشانا كە دشیان دابیت هێمایەكێ‌ بازرگانی پێك بینن و ب رێكا هێمای كەرەستە وكەل و پەلێن كومپانیا و پرۆژا بهێنە نیاسین و ژێك جوداكرن ، و ئەف هێمایە چ پەیف بن یان ناڤێن كەسایەتی بن یان پیت و ژمارە و وێنە و نیشان و رەنگ بن یان ژی هەر پێكهاتەكا دیتر ژڤان نیشانا بیت . و لدیف یاسایێ‌ هەر كەسەكی یان لایەنەكی مافێ‌ هەی هێمایەكی یان پتر بناڤێ‌ خۆ توماربكەت ، و یاسا وی مافی دپارێزیت و چ كەس و لایەنا ماف نینە ئەڤی هێمای بكاربینیت بێ‌ ی رەزامەندیا خودانی . و ژبەر گرنگیا ڤی كاری و ژ بۆ رێكخستن و پاراستنا بازرگانیەكا ساخلەم و سەروسامانێ‌ بازرگانان و هاولاتیان و پاراستنا گیانێ‌ وان ژ سەختەكاریێن بازرگانی ، دەزگایێن گومركی بەرپاكرنا نەهێلانا هاتنا كەرەستێن نە لدیف ساخلەت و پیڤەرێن كونترولا جوری بۆ ناف هەرێمێ‌ دكەت ، و ب تایبەت ئەوێن هێمایێن كومپانیێن دیتر بكاردئینن (كەرەستێن چاڤلێكەر – تقلید) . هەروەسا گومرك بەرپاكرنا هەمی جورێن هێما و قاپ و قەوارە و كارتون و توربێن ڤالا یێن هێما كری دكەت و دەستەسەردكەت و خودانی رادەستی دادگەهێ‌ دكەت ئەگەر رەزامەندیا جهێن پەیوەندیدار دگەل دا نەبیت .

ئیدیەمێن گومركی یێن گرنك

1- كارگێریا گومركی    : دەستەیا گومركی و فەرمانگەهێن وێ‌.

2- فەرمانگەها گومركی : فەرمانگەهەكا گومركی یا جێ‌ بەجیكارە وسەر ب رێڤەبەریا گشتی گومرك ڤەیە یان ئەو جهە یێ‌ دەستهەلات پێ‌ دای.

3- پێناسا گومركی       : ئەو خشتەیە یێ‌ ناڤێ‌ كالای بخوڤە دگریت وتێكرایێ‌ باجێ‌ گومركی یێ‌ بریار لسەر هاتیە دان ورێنما و تیبینی تێدا هاتین.

4- حەرەمێ‌ گومركی     : ناوچەیەكە ژلایێ‌ كارگێریا گومركی ڤە دهێتە دیاركرن بو ب كارئینانا كارێن گومركی و چاڤدێریا گومركی ل هەمی بەندەرێن دەریایی یان ئاسمانی یان ل هەر جهەكێ‌ دیتر نڤێسینگەهەكا گومركی تێدا هەبیت.

5- راگەهاندنا باری      : (مەنەفیست) لیستەكە تایبەتمەندیا پێكهاتا وان كالایان دیار دكەت یێن د بارهەلگرێ‌ دا هاتینە باركرن.

6- كوگا    : جهەكە یان ئاڤاهی یەكە ژلایێ‌ كارگێریا گومركی ڤە هاتیە دروست كرن یان رەزامەندیا ب كارئینانێ‌ دایە لایەنەكێ‌ دیتر بو هەلگرتنا كالایێن ڤەگوهاستنێ‌ لدویڤ هەر بارودوخەكێ‌ گومركی.

7- ئەمبار  : ئەو جهە یان ئەو ئاڤاهی یەیێ‌ كالا تێدا دهێنە سباردن (عمباركرن) ل ژێر سەرپەرشتیا گومركان دبارودوخەكێ‌ هەلپەسارتی دا هەتا باجێ‌ گومركی دهێتە دان لگورەی بەندێن یاسا گومركی.

8- راگەهاندنا گومركی  : رونكرنەكە ژلایی خودانێ‌ كالای یان نوینەرێ‌ وی ڤە لدویڤ یاسایێ‌ دهێتە پێشكێش كرن تێدا پێكهاتا كالای دیاركریە لدویڤ بەندێن یاسا گومركی و سستەم و بنەمایێن گومركی .

9- كالا (شمەك )      : هەر كەرەستەیەك یان بەرهەمەكێ‌ سروشتی یان یێ‌ ئاژەلی یان یێ‌ چاندنێ‌ یان پیشەسازیە.

10- كالایێ‌ سنوردار    : كالایەكە هاوردەكرن و هنارتنا وی بو دەرڤە یا سنورداركریە بو وان لایەنێن دەستهەلات بو هاتیە دان لدویڤ یاسایێ‌ .

11- كالایێ‌ قەدەغەكری : هەمی كالایێت یاسایی هاوردەكرن و هنارتنا وان قەدەغەكرین لگورەی بەندێن یاسا گومركی یان هەر یاسایەكا دیتر.

12- باج : باجێ‌ گومركی یە ل لدویڤ پێناسا گومركی دهێتە وەرگرتن و یێن دیتر لدویڤ یاسایێن كاری ژلایێ‌ دەزگایێن گومركی ڤە دهێنە وەرگرتن و ب داهات بو گەنجینێ‌ دهێنە توماركرن.

رێنمايێن رێكخستنا دەفتەرا رێدانا گەریانا ترومبێلا

بەلگەنامێن پێدڤی

-1پێدڤيە خودانێ ترومبێلێ يان شوفێرێ ترومبێلێ مولەتا نيفدەولەتى يا هاژوتنا ترومبێلێ هەبيت.

2-ئامادەكرنا ترومبێلئَ ژ بو ڤەدیتن لسەر بهێتە كرن.

3-سالناما ترومبێلێ‌ یا نوی كری و لسەر ناڤێ‌ خودانی بیت.

4-خودانێ ترومبێلێ يان شوفێرى ترومبێلێ ناسناما كەسایەتی ، یان یا بارێ شارستانی ، یان رەگەزناما عێراقی هەبيت.

5-دەستەبەريەكا پەسندكرى ژ فەرمانگەها داد نڤيسا هەرێمێ يان ژ رێڤەبەريا گومركا دهوك / بەشێ ياسا، ب بهايێ خەملانديا ترومبێلێ( ئەگەر خودانێ ترومبێلێ بيانى بيت).

6- بەلێن نامەك (سوزنامە) ژ خودانێ ترومبێلێ بهێتە وەلگرتن ل بەشێ ياسا.

7- هەبوونا بريكارنامێ بو توماركرنا ناڤێ شوفێرى (تا دوو كەسان) پشتى دانا دەستهەلاتداريێ لديف بريكارنامەكا پەسندكرى ژ داد نڤيسێ.

8- بەری ب رێڤەبرنا مامەلا رێكحستنا دەفتەرێ‌ رێڤەبەریا مە دێ‌ نڤێسارەكێ‌ ئاراستەی رێڤەبەریا هاتن و چووونێ‌ كەت بو دانانا دەستە سەریێ‌ لسەر ترومبێلێ‌ ژ بو گهورین د مولكیەتا ترومبێلێ‌ دا نە هێتە كرن و بازرگانی پێ‌ نە هێتە كرن و پێدڤی یە ئەو نڤێسارا دەستەسەریێ‌ بهێتە ئامادەكرن.

9- دەمێ رێكخستنا دەفتەرێ بو ترومبێلێن ميرى،پێدڤيە ب ئينانا نڤيسارا ژ رێڤەبەريا گشتى يا پەيوەنديدار  تێدا بهێتە دياركرن ل سەر رازيبوونا رێكخستنا دەفتەرێ و ناڤێ دەستهەلاتدارا بو هاژوتنا ترومبێلێ.

رێنمایێن رێكخستنا دەفتەرێ‌

1-      رێكخستنا دەفتەرێ‌ بو ماوێ‌ ئێك سال ب بهایێ‌ ( 80000 ) دینارێن عێراقی یە ، زێدەباری كریا پشكنینێ‌ و خەرجیێن دیتر .

2-      رێكخستنا دەفتەرێ‌ بو ماوێ‌ دوو سالان ب بهایێ‌ ( 120000 ) دینارێن عێراقی یە ، زێدەباری كریا پشكنینێ‌ و خەرجیێن دیتر .

3-      رێكخستنا دەفتەرێ‌ بو ماوێ‌ سێ‌ سالان ب بهایێ‌ ( 160000 ) دینارێن عێراقی یە ، زێدەباری كریا پشكنینێ‌ و خەرجیێن دیتر .

4-      (40000)چل هزار دینار بو ئێك گەشت دماوێ‌ (6) هەیڤا.

5.. بو هەر گەشتەكێ‌ پشتی بدوماهیك هاتنا مێژوویا دەفتەرێ‌ خودان دێ‌ ب كوژمێ‌ ( 45000 ) هزار دینارێن عێراقی دهێتە سزادان لدیف رێنمایێن گومركی.

6.لدەمێ‌ گەشت ب ترومبێلێ‌ بهێتەكرن بو دەرڤەی وەلاتی و دەفتەرا رێدانا ترومبێلا نەهێتە موركرن ب مورا گومركێن سنوری خودان دێ‌ ب كوژمێ‌ (30000) سیهـ هزار دینارێن عیراقی هێتە سزادان بو هەر گەشتەكێ‌..
7.ئەگەر گەشتێن دەفتەرێ‌ بدوماهیك بهێن و خودان داخاز بكەت گەشت دێ‌ بو هێنە زێدەكرن بێ‌ بەرامبەر.

 تێبینی :.
        خودانێ‌ دەفتەرێ‌ مافێ‌ هەی ناڤێ‌ دوو شوفێرێن دیتر د دەفتەرێ‌ دا تومار بكەت ب مەرجەكی خودان بریكار  نامە كێ‌ ل فەرمانگەها داد نوسیێ‌ بو دروست بكەت

سەر پێچیێن دەفتەرا رێدانا ترومبێلا
1. ماوێ‌ دەفتەرێ‌ ب دوماهیك هاتبیت و گەشت بێ‌ بهێنە كرن .
2. شوفێرێ‌ ناڤێ‌ وی د دەفتەرێ‌ دا نە بیت و گەشتێ‌ پێ‌ بكەت پێدڤی یە بریكار نامە هەبیت و بەروڤاژی دێ‌ هێتە سزادان .
3.  بو بەرزەبوونا دەفتەرێ‌ خودان دێ‌ ب كوژمێ‌ 75000 هزار دیناران هێتە سزادان .

نوی كرنا دەفتەرا رێدانا گەريانا ترومبێلا

‌بەلگەنامێن پێدڤی

1-   ئامادەكرنا ترومبێلێ‌ ژ بو ڤەدیتن لسەر بهێتە كرن.

2-  سالناما ترومبێلێ‌ یا نوی كری.

3-  ئامادەكرنا دەفتەرا رێدانا گەریانا ترومبێلێ‌. ئەگەر دەستەبەر بهێتە گهورین پێدڤی.

4-  ئامادەبونا خودانێ ترومبێلێ يان بريكارێ وى پێدڤى يە بريكارنامە دگەلدابيت.

5-ئامادەكرنا مولەتا نيڤ دەولى يا هاژوتنا ترومبێلێ بو خودانێ ترومبێلێ يان شوفێرێ ترومبێلێ.

رێنمایێن نی كرنا دەقتەرێ‌

1.ئەگەر ماوێ‌ دەفتەرێ‌ بدوماهیك هات و ئەگەر سەرپێچی نەبن تەنها دێ‌ بهایێ‌ دەفتەرێ‌  دێ‌ هێتە وەرگرتن لدیف ماوێ‌ دەفتەرێ‌ دەستەبەر و نڤێسارا دەستەسەرریا هاتن و چوونێ‌ پێ‌ نە ڤێت ئەگەر خودان  داخاز نەكەت .
2.ئەگەر گەشتێن دەفتەرێ‌ بدوماهیك هاتن دێ‌ گەشت بو هێنە زێدەكرن بێ‌ بەرامبەر و لدویف داخازا خودانی.
3.ئەگەر سەرپێجی هەبن ل دویف رێنمایان رەفتار ل گەل دا دهێتەكرن.

نويكرنا دەفتەرێ ئەگەر گهورين دسالوخەتێن ترومبێلێ دا هەبيت

بەلگەنامێت پێدڤى :

1-ئامادەكرنا ترومێلێ ژ بو ڤەديتن لسەر بهێتەكرن.

2-سالناما ترومبێلێ يا نوى كريبيت وئەو سالوخەتێن گهورين لسەر هاتينەكرن دسالنامێ دا ديارى كرى بن.

3-ئامادەكرنا دەفتەرا رێدانا گەريانا ترومبێلا.

زێدەكرنا ناڤێ‌ شوفێری د دەفتەرا رێدانا گەریانا ترومبێلێ‌ دا.

  بەلگەنامێن پێدڤی

1-داخازەك ژ لایێ‌ خودانێ‌ ترومبێلێ‌ ڤە بهێتە پێشكێش كرن بو زێدەكرنا ناڤێ‌ شوفێری د دەفتەرێدا.

2-ئامادەكرنا دەفتەرێ‌ .

3- ئامادەكرنا ناسناما بارێ‌ كەسایەتی يان رەگەزناما عيراقى يان كارتا نشتيمانى يان كارتا زانياريا يان پاساپورت يان مولەتا هاژوتنا ترومبێلێ یا شوفێرێ‌ ناڤێ‌ وی د دەفتەرێ‌ دا دهێتە زێدەكرن .

4- ئامادەكرنا بریكارنامەكا پەسەند كری ژ فەرمانگەها داد نوسیێ‌ بو شوفێرێ‌ ناڤێ‌ وی د دەفتەرێ‌ دا د هێتە زێدەكرن .

5-ئامادەكرنا مولەتا نيڤ دەولى يا هاژوتنا ترومبێلێ بو شوفێرێ ترومبێلێ.

رێنمایێن ناڤێ‌ شوفێرێ‌ لسەر دەفتەری
     ناڤێ‌ شوفێری د دەفتەرێ‌ دا دئ هێتە زێدەكرن بێ‌ بەرامبەر و چ پارە نا هێتە وەرگرتن.

گهورینا ناڤێ‌ شوفێری

بەلگەنامێن پێدڤی

1-داخازەك ژ لایێ‌ خودانی ڤە بهێتە پێشكێش كرن بو گهورینا ناڤێ‌ شەفێری.

2-ئامادەكرنا دەفتەرا رێدانا گەریانا ترومبێلا .

3-فورما پێزانينێن پرسگەهێ.

4-ئامادەكرنا بریكارنامەكا پەسەندكری ژ فەرمانگەها داد نڤيسى شوفێرێ‌ بێگهور ‌.

5-ناسناما (بارێ‌ كەسایەتی یان بارێ‌ شارستانی یان رەگەزناما عێراقی يان كارتا نشتيمانى) یا شوفێرێ‌ بێگهور.

6-رەزامەنديا رێڤەبەرى بو گهورينا ناڤێ شوفێرى.

7-ئامادەكرنا مولەتا نيڤ دەولى يا هاژوتنا ترومبێلێ بو شوفێرى ترومبێلێ.

گهورینا ژمارە و مێژوویا سالنامێ‌ لسەر دەفتەرێ‌
بەلگەنامێن پێدڤی

1- داخاز نامەك بو رێڤەبەرێی بهێتە ئاراستە كرن .
2- ئامادەكرنا سالناما ترومبێلێ‌ یا نوی كری .
3-ئامادەكرنا دەفتەرا رێدانا گەریانا ترومبێلا .

رێنمایێن گهورینا ژمارە و مێژوویا سالنامێ‌ لسەر دەفتەرێ‌

* بێ‌ بەرامبەر د هێتە ئەنجام دان .

گهورینا سالوخەتێن ترومبێلێ‌ لسەر دەفتەرێ‌

1- داخازنامەك ژلایێ‌ خودانی ڤە بو رێڤەبەریێ‌ بهێتە پیشكێش كرن
2- سالناما ترومبێلێ‌ یا نوی كری.
3-دەفتەرا رێدانا گەریانا ترومبێلێ‌ .
4-ئامادەكرنا ترومبێلێ‌ ژ بو  ڤەدیتن لسەر بهێتەكرن.

رێنمایێن گهورینا سالوخەتێن ترومبێلێ‌ لسەر دەفتەرێ‌

بتنێ‌ كریا پشكنین دێ‌ هێتە  وەركرتن زێدەباری خەرجیێن كارگێری.

هەلوەشاندنا دەفتەرا رێدانا گەریانا ترومبێلێ

‌بەلگەنامێن پێدڤی

1-ئامادەبونا خودانێ ترومبێلێ يان بريكارێ وى و بريكارنامە دگەلدابيت.

2-ئامادەكرنا دەفتەرا رێدانا گەريانا ترومبێلێ.

3-ئامادەكرنا ترومبێلێ ئەگەر دەفتەر بەرزەكربيت نڤيسارەك ئاراستەى رێڤەبەريێت دەروازێن سنورى دهێتەكرن ب رێكا ئيمێلى و بەلاڤكرنا بابەتێً بەرزە بونا دەفتەرێ د روژنامەكێ دا.

4-ئەگەر مورێن (الختم)دەروازێن سنورى لسەر دەفتەرێ هەبن،ئامادەبوونا ترومبێلێ پێدڤى ناكەت.

رێنمایێن هەلوەشاندنا دەفتەرێ‌

1- ڤەدیتن دێ‌ لسەر ترومبێلێ‌ هێتە كرن بو دیاركرنا پێزانینێن ترومبێلێ‌ و بەراورد یێ‌ دگەل سەرەتایان.
2- هورنێرین كرنا دەفتەرێ‌ و بەراورد یێ‌ دگەل  شوڤێرێن گەشت ب ترومبێلێ‌ كرین ژبەر :
                
أ-ئەگەر سەرپێچی هەبن سزایێ‌ وان لدویف یاسایێ‌ و رێنمایێن گومركی دگەل كریا پشكنینێ‌ دێ‌ هێتە وەرگرتن دگەل خەرجیێن كارگێری .
ب-ئەگەر سەرپێچی نەبن كریا پشكنینێ‌ دێ‌ هێتە وەركرتن دگەل خەرجیێن كارگێری .
ج-دەفتەر دێ‌ هێتە هەلوەشاندن ، وب نڤێسار دێ‌ ئاگەهداریا رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌ هێتەكرن  ژبو راكرنا دەستەسەریێ‌ لسەر ترومبێلێ‌.

 
راستڤەكرن

بەلگەنامێن پێدڤی

1-داخازنامەك بو رێڤەبەریێ‌ بهێتە ئاراستەكرن.
2-ئەگەر سالنامە هەبیت پێدڤی یە نڤێسارا رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌ دگەلدابیت.
3-ئەگەر مەنافیست بیت نڤێسارا رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌ پێ‌ نەفێت.
4-ئامادەكرنا ترومبێلێ‌ ژ بو ڤەدیتن لسەر بهێتەكرن.

رێنمایێن راستڤەكرن

1-كریا پشكنینێ‌ دێ‌ هێتە وەرگرتن زێدەباری خەرجیێن كارگێری.
2-كێماسیا باجێ‌ گومركی دهێتە وەرگرتن بو هندەك جورێن راستڤەكرنا بو نمونە
     (راستڤەكرنا  پستمێن ترومبێلێ‌ ژ 4 پستما بو 6 پستما) زێدەباری كریا پشكنینێ‌ و خەرجیێن كارگێری.

 
 
گــــهـــوریــــن

بەلگەنامێن پێدڤی

1-داخازنامەك بو رێڤەبەریێ‌ دهێتە ئاراستەكرن.
2-ئەگەر ترومبێلێ‌ سالنامە هەبیت پێدڤی یە نڤێسارا رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌  دگەلدابیت
3-ئەگەر مەنافیست بیت نڤێسارا رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌ پێدڤی ناكەت.
4-ئامادەكرنا ترومبێلێ‌ ژ بو ڤەدیتن لسەر بهێتەكرن.

رێنمایێن گهورینێ‌

1.كریا پشكنینێ‌  دهێتە وەرگرتن زێدەباری خەرجیێن كارگێری.
2. ئەگەر گهورین ل لسەر ترومبێلێ‌ هاتەكرن بو نمونە (رەنگێ‌ ترومبێلێ‌ ، گێرێ‌ ترومبێلێ‌ ژ عادێ‌ بو ئوتوماتیك و بەروڤاژی ،جور و مودیل ئەگەر زێدەكرن و كێم كرن دسالوخەتێن ترومبێلێ‌ دا نەهێنەكرن ، سوتەمەنی و بستم) سزایێ‌ گومركی دێ‌ هێتە وەرگرتن لدویف رێنمایان.
3.باجێ‌ گومركی دێ‌ هێتە وەرگرتن بو هەر زێدەكرنەكێ‌ لسەر ترومبێلێ‌ ئەگەر مەنافێست نەبیت .

 


گهورینا سالوخەتێن ترومبێلێ‌

بەلگەنامێن پێدڤی

1- نڤێسارا رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌.
2- ئامادەكرنا ترومبێلێ‌.
3- سالناما ترومبێلێ‌ و ئەگەر ترومبێل یا توماركری نەبیت پێدڤی یە مەنافیست هەبیت.

رێنمایێن گورانكاریێن لسەر ترومبێلێ‌ دهێنە كرن

1- ئەگەر ترومبێلێ‌ سالنامە هەبیت یان مەنافێست هەبیت ، پێدڤی یە نڤێسارا رێڤەبەریا هاتن وچوونێ‌ دگەل دابیت بو دیاركرنا جورێ‌ گورانكاریێ‌.
2- ڤەدیتن دێ‌ لسەر ترومبێلێ‌ هێنەكرن ژ بو دیاركرنا :
ا- ئەو گورانكاریا لسەر ترومبێلێ‌ هاتیەكرن، ئەگەر كارێ‌ خومالی بیت بو نمونە (بودی – تانكەر – قەلاب )و بەلگەنامێن ئاسنگەریێ‌ هەبن (باجێ‌ گومركی ×5%  ×2% ) دێ‌ هێتە وەرگرتن.
ب- ئەو گورانكاری ئەگەر كارێ‌ بیانی بیت پێدڤی یە مەنافیست هەبیت و بتنێ‌ كریا پشكنینێ‌ دێ‌ هێتە وەرگرتن و ئەگەر نە ، بو هەر گورانكاریەكێ‌ دێ‌ باجێ‌ گومركی هێتە وەرگرتن و دێ‌ سوزەكێ‌ ل بەشێ‌ یاسایێ‌ واژوكەت.
ج- بو گهورینا رەنگێ‌ ترومبێلێ‌ یان عەرەبانێ‌ دێ‌ سزایێ‌ گومركی هێتە وەرگرتن دگەل كریا پشكنینێ‌.

 
وەرگرتنا باجێ‌ گومركی – دانپێدان ( راگەهاندنا گومركی )

بەلگەنامێن پێدڤی

1- داخازنامەك دهێتە ئاراستەكرن بو رێڤەبەریێ‌ بو وەرگرتنا رەزامەندیێ‌ بو رێڤەبرنا مامەلێ‌.
2- پێشكێش كرنا راگەهاندنا گومركی و جور و چەندی و ساخلەتێن كەرەستەی تێدا بهێنە دیاركرن ئەگەر پێدڤی بیت.
3- بەرهەف كرنا كەرەستەی ژ بو ڤەدیتن لسەر بهێتە كر.
4- ئەگەر كەرەستە پێدڤی ب كونترولا جوری بیت پێدڤی یە رەزامەندیا رێڤەبەریا كونترولا جوری دگەل دابیت.
5- مولەتا هنارتنێ‌ ئەگەر پێدڤی بیت.

رێنمایێن وەرگرتنا باجێ‌ گومركی – دانپێدن (راگەهاندنا گومركی)

1- باجێ‌ گومركی دهێتە وەگرتن لدویف رێنما و پێناسا گومركی زێدەباری كریا پشكنینێ‌ و خەرجیێن كارگێری.
2- ئەگەر كارێ‌ خومالی بیت باجێ‌ گومركی  ب رێژە یا 1% دێ‌ هێتە وەرگرتن بو ژ دەرڤەی هەرێمێ‌، زێدەباری كریا پشگنینێ‌ و خەرجیێن كارگێری .
3- ئەگەر كەرەستەیێ‌ بیانی بیت و سەرەتا دگەل دانەبن باجێ‌ گومركی دێ‌ هێتە وەرگرتن  لدویف پێناسا گومركی زێدەباری كریا پشكنینێ‌ و خەرجیێن كارگێری.
 
 
وەرگرتنا باجێ‌ گومركی – داخازا پشكنینێ‌

بەلگەنامێن پێدڤی

1- ئاراستەكرنا داخازنامەكێ‌ بو وەرگرتنا رەزامەندیا رێڤەبەری بو ب رێڤەبرنا مامەلێ‌.
2- بەرهەف كرنا كەرەستەی ژ بو پشكنین لسەر بهێتەكرن ژلایێ‌ لژنا پشكنینێ‌ ڤە.

رێنمایێن وەرگرتنا باجێ‌ گومركی – داخازا پشكنینێ‌

لدویف كونوسێ‌ لیژنا پشكنینێ‌ فورما راگەهاندنا گومركی دێ‌ هێتە رێكخستن وباجێ‌ گومركی لدویف رێنما وپێناسا گومركی دێ‌ هێتە وەرگرتن زێدەباری كریا پشكنینێ‌ و خەرجیێن كارگێری .

 
 
وەرگرتنا باجێ‌ گومركی – شینمایی (رصید)

بەلگەنامێن پێدڤی

1- ئامادەكرنا دەستویریا هنارتنێ‌ و چەندیا كەرەستێ‌ دهێتە هنارتن تێدا یێ‌ دیاركری بیت وەك (شینما).
2- داخازنامەك بهێتە ئاراستەكرن بو وەرگرتنا رەزامەندیێ‌ بو ب رێڤەبرنا مامەلێ‌.
3- پێشكێش كرنا راگەهاندنا گومركی و جور و چەندی و ساخلەتێن كەرەستەی تێدا بهێنە دیاركرن.

رێنمایێن وەرگرتنا باجێ‌ گومركی – شینمایی  

1- رەزامەندی دهێتە دان پشتی دلنیا بونی ژ هەبوونا شینمایێ‌ كەرەستەی.
2- ئەگەر كەرەستە یێ‌ خومالی بیت باجێ‌ گومركی دهێتە وەرگرتن ب رێژەیا ( 1 % ) ژ بهایێ‌ كەرەستەی لدویف پێناسا گومركی.
3- ئەگەر كەرەستە بیانی بیت و مەنافیست هەبیت بو ماوێ‌ 90 روژا بتنێ‌ كریا پشكنینێ‌ دێ‌ هێتە وەرگرتن.
4-پشتی بورینا  90 روژا باجێ‌ گومركی ب رێژەیا 1% ژبهایێ‌ كەرەستەی لدویف پێناسا گومركی دێ‌ دهێنە وەرگرتن.
5-ئەگەر مەنافیست و سەرەتایی نەبن باجێ‌ گومركی لدویف پێناسێ‌ دێ‌ هێتە وەرگرتن.

 
دانا سزایێن گومركی ب (قست)

بەلگەنامێن پێدڤی

1-پشتی بدوماهیك هاتنا مامەلێ‌ سزایێ‌ گومركی دێ‌ هێتە دیاركرن.
-2داخازنامەك دهێتە ئاراستەكرن ژ بو وەرگرتنا رەزامەندیا رێڤەبەرێ‌ گومركی لسەردانا سزایێ‌  گومركی
     ب شێوەیێ‌ قست.

رێنمایێن دانا قستا

1-سزایێ‌ گومركی دهێتە دابەشكرن لسەر هژمارا قستێن ژلایێ‌ رێڤەبەری ڤە دهێنە دیاركرن.
2-هەیڤانە قستێن سزایێ‌ گومركی (یێ‌ دەفتەرا و یێ‌ كێشێن گومركی) دێ‌ هێتە وەرگرتن ژلایێ‌ هوبا ژمێریاری ڤە وەك (دابین) بەرامبەر پسولەكا دابین كرنا و ئاگەهداریا هوبا یاسایی دهێتەكرن.
3-ولدەمێ‌ بدوماهیك هاتنا قستا پسولەكا ژمێریاری 37أ دهێتە رێكخستن ب سەرجەمێ‌ قستێن هاتینە وەرگرتن و  دانەك بو خودانی دهێتە دان.

 

توماركرنا ترومبێلێن لسەرئێك زێدەكرنا ئاشكەرا هاتینە فروتن

بەلكەنامێن پێدڤی

1-رەزامەندیا فروتنا ترومبێلا.
2-كونوسێ‌ لیژنا فروتنا ترومبێلا.
3-ئامادەكرنا ترومبێلێ‌ ژ بو ڤەدیتن لسەر بهێتەكرن.
4-ناسناما باری شارستانی یان كەسایەتیا كەسێ‌ ترومبێل بو دكەڤیت.

رێنمایێن توماركرنا ترومبێلێن لسەرئێك زێدەكرنا ئاشكەرا

1-پشتی بهایێ‌ ترومبێلێ‌ ژلایێ‌ لژنا بهادانانێ‌  ڤە دهێتە دەست نیشان كرن لیژنا فروتنێ‌ یا پێگێرە هەمی رێنمایێن فروتنێ‌ و پێزانینێن ترومبێلێ‌ بو پشكداران رون بكەت.
2-گوژمێ‌ (5000) پێنچ هزار دینار دهێنە وەرگرتن بو پشكداریا هەر كەسەكی د سەرئێك زێدەكرنێ‌ دا ونا هێنە ڤەگەراندن.
3-رێژەیا 2% ژ بهایێ‌ ترومبێل بێ‌ هاتیە فروتن د سەرئێك زێدەكرنێ‌ دا وەك پاداشت دهێتە وەرگرتن بو لیژنا فروتنێ‌ وبها دانانێ‌.
4-كریا ئاگەهداریێ‌ لسەر وی كەسی یە یێ‌ لسەرئێك زێدەكرنا ئاشكەرا بو دكەڤیت.
5-پشتی ترومبێل دهێتە فروتن رێژەیا 20% ژبهایێ‌ ترومبێلێ‌ وەك دابین دهێتە وەرگرتن تا بدوماهیك هاتنا ماوێ‌ یاسایی كە دبیتە (7) روژ ، و بو رێڤەبەریێ‌ هەیە د ڤی ماوێ‌ یاسایی دا ترومبێلێ‌ بدەتە  هەركەسێ‌ بهایەكێ‌ زێدەتربێ‌ بدەت.
6-پشتی بورینا (7) روژا كوژمێ‌ مایی ژبهایێ‌ ترومبێلێ‌ كە دبیتە 80% دێ‌ هێتە وەرگرتن ل هوبا ژمێریاری  بەرامبەر پسولەكا ژمێریاری یا (37أ).
7-كەسێ‌ لسەرئێك زێدەكرن بو دكەڤیت دێ‌ سزایێ‌ گومركی یێ‌ وان كێشێن لسەر ترومبێلێ‌ دەت ئەگەر هەبن .
8-سەرەتایێن ترومبێلا هاتیە فروتن ب نڤێسار دێ‌ بو رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌ هێنە رەوانەكرن .

 
 
گیروبوون و بەرزەبوونا نڤێساری

بەلگەنامێن پێدڤی

1-داخازنامەك بهێتە ئاراستەكرن بو رێڤەبەریێ‌.
2-ئامادەكرنا ترومبێلێ‌ ئەگەر گیروبوون ژ (7) روژان زێدەتربیت و ئەگەر ژ (7) روژان كێمتربیت  ئامادەبوونا ترومبێلێ‌ پێدڤی ناكەت.
3- سەرەتایی مامەلێ‌.

رێنمایێن گیروبوونێ‌ و بەرزەبونێ‌

1-لدویف رێنمایێن گومركی كوژمێ‌ (10000) دەهزار دینار دهێنە وەرگرتن وەك  سزایێ‌ بەرزەبونێ‌
     و گیروبوونا نڤیساری زێدەباری خەرجیێن كارگێری.
2-ئەگەر گیروبون ژ 7 روژان زێدەتر بیت دێ‌ ڤەدیتن لسەر ترومبێلێ‌ هێتە كرن و دێ‌ كریا پشكنینێ‌
    و خەرجیێن كارگێری هێنە وەرگرتن .

 
 
كولانا ژمارا شاسی (پنتە)

بەلگەنامێن پێدڤی

1-ئامادەكرنا ترومبێلێ‌.
2-نڤیسارا رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌.

رێنمایێن كولانا ژمارا شاسیێ‌ ترومبێلێ‌

1-بو كولانا ژمارا شاسیێ‌ هەر ترومبێلەكێ‌ پێدڤی یە ترومبێل ب نڤیسارا رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌ بو رێڤەبەریا مە بهێتە رەوانەكرن.
2-ڤەدیتن دێ‌ لسەر ترومبێلێ‌ هێتەكرن ، و ئەگەر ژمارا شاسی یێ‌ دیارنەبیت و نەهێتە ڤەخاندن دێ‌ بو  هوبا یاسایی هێتە رەوانەكرن ژ بو ڤەكولێن لگەل خودانی بهێتەكرن، و سزایێ‌ گومركی دگەل كریا پشكنینێ‌ لدویف رێنمایان دی هێتە وەرگرتن و ژمارەكا گومركێن هەرێمێ‌ دگەل دروشمێ‌ رێڤەبەریا  گومركا  دهوكێ‌ دێ‌ بو هێتە كولان و ئەگەر دەستكاری تێدا هاتبیتە كرن دێ‌ بیتە كێشەكا گومركی وب هەمان رێك دێ‌ هێتە ب رێڤەبرن.
3-ئەگەر شاسی چاپێ‌ كومپانیێ‌ بیت پشتی ڤەدیتنێ‌ بتنێ‌ سزایێ‌ گومركی و كریا پشكنینێ‌ دێ‌ هێتە وەرگرتن و ژمارەكا گومركێن هەرێمێ‌ دگەل دروشمێ‌ رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌ دێ‌ بو هێتە كولان.
4-ئەگەر عەرەبانە كارێ‌ خومالی بیت دێ‌ هێتە رەوانەكرن بو هوبا یاسایی دا كو راسپاردە بهێتە وەرگرتن و باجێ‌ گومركی  بو عەرەبانێ‌ و سزایێ‌ گومركی  بو كولانا ژمارا عەرەبانێ‌ دگەل كریا پشكنینێ‌ بهێتە وەرگرتن و ژمارەكا گومركێن هەرێمێ‌ دگەل دروشمێ‌ گومركا دهوك بو بهێتە كولان.
5-ژمارا گومركێن هەرێمێ‌ دهێتە كولان بو ترومبێلێن سالون و یێن بارهەلگر و یێن بەرهەمهێنەر وەك (شەڤەل- بلدوزەر – حەڤارە ..... هتد).

    تێبینێ‌ : باجێ‌ گومركی و سزایێ‌ كولانا ژمارا شاسی دگەل كریا پشكنینێ‌ ل كوچكا رێڤەبەریێ‌  دهێنە وەرگرتن و ژمارەك بو دهێتە تەرخانكرن و ب نڤیسارەكا فەرمی دهێنە رەوانەكرن بو لیژنا پنتێ‌  بو ئەنجام دانا كارێ‌ پێدڤی و ب نڤیسار بو رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌ هێنە رەوانەكرن.

 
 
توماركرنا ترومبێلا

بەلگەنامێن پێدڤی

1-ئامادەكرنا مەنافێستێ‌.
2-ئامادەكرنا ترومبێلێ‌.
3-بریكارنامە ئەگەر پێدڤی بیت.
4-رەگەزناما عێراقی یا خودانێ‌ ترومبێلێ‌.

رێنمایێن توماركرنا ترومبێلا

1-ترومبێلێن بەری مێژوویا 1/5/2010 د رێكا  گومركێن هەرێمێ‌ را هاتین ل رێڤەبەریا گومركا دهوك دهێنە توماركرن و پشتی ڤێ‌ بەروارێ‌ ل گومركێن سنوری راستەوخو نڤیسارا توماركرنێ‌ دهێتەدان بو رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌.
2-كریا پشكنینێ‌ دهێتە وەرگرتن و زێدەباری خەرجیێن كارگێری.

 
 
توماركرنا ترومبێلێن ژمارە بیانی ب بەلگەنامە (سالون-بارهەلگر)

بەلگەنامێن پێدڤی

1-داخازنامەك بو رێڤەبەریێ‌ دهێتە پێشكێش كرن ژ بو وەرگرتنا رەزامەندیا ب رێڤەبرنا مامەلا توماركرنێ‌.
2-ئامادەكرنا مەنافیستێ‌.
3-ئامادەكرنا ترومبێلێ‌ ژ بو ڤەدیتن  و توماركرن سالوخەتێن دروست.
4-ئامادەكرنا ناسناما كەسایەتی و پێدڤی یە خو جهێ‌ پارێزگەها دهوكێ‌ بیت.
5-ترومبێل ل سەر ناڤێ‌ خودانێ‌ مامەلێ‌ هێنە توماركرن.
-6ئەگەر ل سەرناڤێ‌ كەسەكێ‌ دیتر بهیتە توماركرن دڤێت رەزامەندیێن پێدڤی هەبن.

رێنمایێن توماركرنا ترومبێلێن بیانی ب بەلگەنامە .

1-خودانێ‌ ترومبێلێ‌ دێ‌ سوزنامەكێ‌ واژوكەت بو نەبونا ئاریشێن یاسایی لسەر ترومبێلێ‌.
2-بتنێ‌ ترومبێلێن سالون و بارهەلگر ژ مودێلا سالا (2000 تا دوماهیك سێ‌ مودێل ) دهێنە توماركرن و پێتڤی یە بەری  بەروارا 1/5/2017 هاتبیتە دناڤ هەرێمێ‌ دا و هەر سێ‌ مودێلێن دوماهیێ‌ ناهێنە توماركرن
3-ئەگەر ترومبێل پشتی بەروارا (1/5/2017) ژ هەرێمێ‌ دەركەڤیت پێدڤی د ماوێ‌ (7) روژان بهێتە  ڤەگەراندن و ئەگەر نە ناهێتە توماركرن.
4-ترومبێلین بیناسازی و یێن گشتوكالی ناهێنە توماركرن لدویف رێنمایان.
5-باجێ‌ گومركی دێ‌ هێتە وەرگرتن لدویف رێنمایان دگەل كریا پشكنینێ‌ و خەرجیێن كارگێری و سزایێ‌ گیروبونێ‌ دهێتە وەرگرتن بو هەر روژەكێ‌ (3000) دینار ب مەرجەكی ژ (540000) دینارا زێدەتر نەبیت.
6-پشتی بدوماهیك هاتنا مامەلێ‌ نڤیسارەك بو رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌ دهێتە ئاراستەكرن بو توماركرنا  ترومبێلێ‌.

 
 
توماركرنا ترومبێلێن بێ‌ بەلگەنامە.

بەلگەنامێن پێدڤی

1-داخازنامەك بهێتە پێشكێش كرن ژ بو رەزامەندیا توماركرنێ‌.
2- ئامادەكرنا ترومبێلێ‌ ژ بو ڤەدیتن لسەر بهێتە كرن و پێدڤی یە ب نڤیسار ژ رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌ بو رێڤەبەریا مە بهێتە رەوانەكرن و دنڤیسارێ‌ دا بهێتە دیاركرن كە ئەڤ ترومبێلە ل چ رێڤەبەریێن دیتر  یێن  هاتن و چوونێ‌ نەهاتیە توماركرن.
3-ئامادەكرنا ناسناما كەسایەتی یا كەسێ‌ ترومبێل لسەر ناڤێ‌ وی دهێتە توماركرن.

رێنمایێن توماركرنێ‌

1-ترومبێلێن سالون و بارهەلگر یێن دسەر مودیلا سالا (2000) ێ‌ دا دهێنە توماركرن تا دوماهیك سێ‌ مودێل و ئەو هەر سێ‌ مودێلێن دوماهیێ‌ نا هێنە تەماركرن.
2-خودانێ‌ ترومبێلێ‌ پێدڤی یە سوزنامەكێ‌ واژوبكەت بو نەبونا ئاریشێن یاسایێ‌ لسەر ترومبێلێ‌.
3-باجێ‌ گومركی دێ‌ هێتە وەرگرتن  لدویف رێنمایان زێدەباری كریا پشكنینێ‌ و خەرجیێن كارگێری .
4-پشتی بدوماهیك هاتنا مامەلێ‌ نڤیسارەك بو رێڤەبەریا هاتن و چوونێ‌ دهێتە ئاراستەكرن بو توماركرنا ترومبێلێ‌.
هەلسەنگاندنا بابەتی : 0

دەروازێن گومركی

دەروازێن گومركی ئەو دەڤەرێن سنورینە یێن دهێنە دەست نیشان كرن بۆ رێكخستنا كریارێن بازرگانیا نیف دەولەتێ‌ بۆ هنارتن وهاوردە كرنا هەمی جورێن كەرەستە و كەل وپەلان .ویا پێدڤی یە ژبۆ پاراستنا ساخلەمیا هاولاتیان وپاراستنا پیشە سازیێن خومالی وبەرژەوەندیێن گشتی كار ل ئەڤان دەروازان بهێتە رێكخستن ژلایێ‌ رێڤەبەریێن گومركی ڤە .

ول پرانیا دەروازێن هەڤپشك دگەل وەلاتێن دیتر بزاڤا بازرگانی دهێتە رێكخستن ژ لایێ‌ رێڤەبەریێن گومركی ڤە هندەك دەروازا نڤیسینگەهێن گومركی لێ‌ هاتیە دانان ب تایبەت ئەوێن رێژەیا بزاڤا بازرگانی كێمتر ژیێن دیتر دەروازێن گومركی یێن سەر ب سنورێ‌ كارگێری یێ‌ رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌ دگەل سنورێن پارێزگەهێن دیتر یێن عیراقی :و یێن نڤێسینگەهێن گومركی لێ‌ هاتینە دانان ئەڤێن ل خارێ‌ نە :

{flike}

{fcomment}

1-نڤیسینگەها گومركا ئالوكا

نڤیسینگەهەكا گومركی یە سەر ب رێڤەبەریا گومركا دهوك ڤە یە ل دەروازەیێ‌ ئالوكا هاتیە دانان , هەر چەندە ئەف دەروازە لسەر سنورێ‌ كارگێری یێ‌ پارێزگەها دهوكێ‌ نەهاتیە دانان لێ‌ ژئەگەرێ‌ كاودانێن رامیاریا عیراقێ‌ ونەئارامیا سەڤامگیریێ‌ ل پارێزگەهێن دیتر یێن عیراقێ‌ وژبۆ كونترول كرنا بزاڤا بازرگانی وپاراستنا سەقامگێریا پارێزگەها دهوكێ‌ ئەڤ دەروازە هاتیە دەست نیشان كرن بۆ نڤیسنگەها گومركا ئالوكا دگەل زالگەها ئالوكا ونڤیسینگەهێن رێڤەبەریێن دیتر یێن پەیوەندیدار ل نڤسینگەها ئالوكا كریارێن گومركی دهێنە ئەنجام دان ژهەمی ئالیاتە ورێكخستنا بزاڤا بازرگانی ب رێكا كارێن پشكنینێ‌ ونەهێلانا هاتنا كەرەستە وكەل وپەلێن قەدەغەكری ووەرگرتنا باجێ‌ گومركی ل گورەی پێناسا گومركی ورێنمایێن كاری .

هژمارا فەرمانبەرێن ل نڤیسینگەها گومركا ئالوكا كاردكەن (35) فەرمانبەرن ولسەر سێ‌ پوستان هاتینە دابەشكرن وكارێ‌ وان ب شەڤ وروژ یێ‌ بەردەوامە وئەڤان كارێن سەرەكی یێن ل خارێ‌ دیاركری ئەنجام ددەن :-

1.جێ‌ بە جێكرنا رێنمایێن وەزارەتا دارایی وئابوری ویێن پارێزگەهێ‌ و یێن رێڤەبەریا گومركا دهوك .

2.پشگداری كرن وكومكرنا داهاتێ‌ گونجینا حكومەتا هەرێمێ‌ دا ب رێكا وەرگرتنا باجێن گومركی لدویف یاسا پێناسا گومركی ورێنمایێن كاری .

3.هەفكاری دگەل دەزگایێن ئارامیێ‌ وسەقامگیریێ‌ ل زالگەها ب رێكا پشكنین كرنا ترومبێلێن بارهەلگر ودەستەسەركرنا هەمی جورێن كەل وپەلێن قەدەغەكری .

4.پشكنین كرنا هەمی جورێن كالایی بازرگانی ژبۆ وەك ئێك كرنا وان دگەل فورما راگەهاندنا گومركی وپشت راستبونا ژ دروستیا باجێ‌ هاتیە وەرگرتن ورێكخستنا بزاڤا بازرگانی ونەهێلانا رەڤاندنا كەرەستێن قەدەغەكری .

5.هاریكاریا هەمی فەرمانگەهێن دیتر دكەت یێن ل زالگەها ئالوكا كار دكەن ب رێكا رەوانە كرنا هەمی كەرەستە وكەل وپەلێن ملكەج بۆ تاقیگەهێن پەیوەندیدار وەك ( تاقیگەها ساخلەمیێ‌ وبیناسازی وفیتێرنەری ...هتد ) .

6.پشگداری كرن دلیژنێن ژناڤبرنا كەرەستێن ماوێ‌ بكارئینانا وان بدوماهی هاتی ویێن نە لدویف ساخلەتێن پێدڤی .

2-نڤیسینگە ها گومركا مە ندان

   پشتی دەرچوونابریارا هەلوەشاندنا رێفەبەریا گومركا ئاكرێ‌ ل 13/5/2014 لدویف نفیسارا ژمارە 8658 یا گشتی گومرك و بەرفرە هبوونا سنورێ‌ كارگێری یێ‌ رێفەبەریا گومركا دهوكی. نڤیسینكەها كومركا مەندان دەروازەكە دگەل دەفەرێن دیتر ێین كارگیریا گومركا ئاكرێ‌ هاتیە ب سەرسنورێ‌ كاركێریا رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌ و دكەڤیتە دەفەرا مەندان یا سەرب دەڤەرداریا بەردەرەش ڤە.

ئەف دەروازە هاتیە دەست نیشان كرن بو نڤیسینگەها گومركا مەندان دگەل زالگەها مەندان بو كونترول كرنا سنورێ‌ ڤێ‌ دەڤەرێ‌ دگەل پارێزگەها نەینەوا ورێكخستنا بزاڤا بازركانی وپاراستنا ئاسایشا دەڤەرێ‌.ل نڤیسینگەها مەندان كریارێن گومركی دهَینە ئەنجام دان ژهەمی ئالیاڤە مینا كارێن پشكنین ورێك كرتن ل كەرستە و كەل وپەلێن قەدەغەكری و وەركرتنا باجێن گومركی لدویف یاسا پێناسا گومركی و رێنمایێن كاری.

هەژمارا فەرمانبەرێن نڤیسینگە هێ‌ 29 فەرمانبەرن و لسەر سێ‌ پوستاهاتینە دابەشكرن وئەڤان كارێن ل خارێ‌ ئە نجام ددەن.

1-جێ‌ بە جێكرنا رێنمایێن وەزارەتا دارایی وئابوریویێن پارێزگەهێ‌ و یێن رێڤەبەریا گومركادهوكێ‌.

2-پشگداری كرن دكومكرنا داهاتێ‌ گەنجینا حكومەتاهەرێمێ‌ دا ب رێكا وەرگرتنا باجێن گومركی لدویف یاسا پێناسا گومركی ورێنمایێن كاری.

3- هاریكاریا دەزگایێن ئاسایشێ‌ دكەت ل زالگەهێ‌ ب رێكا پشكنین كرنا ترومبێلێن بارهەلگەر ودەستەسەركرنا هەمی جورێن كەرەستەو كەل وپەلێن قەدەغەكری ویێن مەترسیدار.

4- پشكنین كرنا هەمی جورێن كالایێن بازرگانی ژبو وەك ئیك كرن وان دگەل فورما راگەهاندنا گومركی وپشت راست بوون ژدروستیا باجێ‌ گومركی یێ‌ هاتیە دان ورێكخستنا بزاڤا بازرگانی ونەهێلانا رەڤاندنا كەرەستێن قەدەغەكری.

5- هاریكاریا هەمی دەزگایێن دیتر دكەت یێن ل زالكەها مەندان كاردكەن ب رێكا رەوانەكرنا هەمی كەرەستە وكەل وپەلێن ملكەچ بو تاقیگەهێن پەیوەندیدار وەك تاقیكەهێن (ساخلەمیێ‌وبیناسازیێ‌ وفیتێرنەری............هتد).

3- دەروازێ‌ شیف شرینێ‌

ئەف دەروازە دكەڤیتە دەڤەرا شێخان وئەوژی یا هەڤپشكە دگەل سنورێ‌ پارێزگەها نینوی , ول بەرە نڤیسینگەهەكا گومركی سەر ب رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌ ڤە لێ‌ بهێتە دانان ژبۆ ئەنجام دانا هەمان ئارمانج وكارێن نڤیسینگەهێن گومركی یێن دیتر . وهەمی ئامادەكاری ژلایێ‌ كارگێریا رێڤەبەریا گومركا دهوكێ‌ ڤە بۆ هاتینە كرن .

 رێنوینی جێ به‌جێ كردنی پێناسه‌

1- رێز له‌   هاولاتی   كاسبكار و  بازرگانه‌كان هاموشوی گومرك ده‌كه‌ن، له‌كاتی زه‌ق بونه‌وه‌ی هه‌ر ئاریشه‌ك یا دیارده‌یه‌كی

 نامو هاته‌ پێش داخوازی و پێشنیاره‌كانیان به‌هند بگرن. له‌ده‌ركه‌وتنی هه‌ر سه‌رپێچیه‌ك به‌پێی یاسا و رێنوینیه‌كان ره‌فتان ده‌كه‌ن.

********

2-هه‌وه‌سكاری له‌جێ به‌جێ كردنی نرخی ره‌سمی گومرك ره‌ت ده‌كرێته‌وه‌ زیاد یاخود كه‌م وه‌رگرتنی باج (ئه‌نجام ده‌ر) لێی به‌رپرسه‌ (پاره‌

كه‌مه‌كه‌) له‌ كارمه‌ند وه‌رده‌گێرێته‌وه‌ به‌ پێی یاسا.

********

3-برگه‌ بابه‌تێكی زور له‌ ناو پێناسه‌ به‌شێوه‌ی سه‌نگی كێشانه‌ باج ده‌كرێت، له‌به‌ر ئه‌وه‌ ته‌رازو و قه‌پانی هاوسه‌نگ به‌كاردێت له‌بنكه‌و وخاله‌ گومركیه‌كان كه‌ باج كردنیان سپێردراوه‌.

********

4-ئه‌و بابه‌تانه‌ی بریاری كردنی به‌ كێشانه‌ هاتوه‌ ناكرێت به‌ (دانه‌) باجی ره‌چاو بكرێت، له‌گه‌ل ئه‌وه‌شدا ناونیشان وچه‌ندایه‌تی بابه‌ته‌كانی كێشانه‌

كراو له‌ سه‌ر مانفیست یا پسوله‌ی باج كردن روشنا ده‌نوسرێت.

********

5-سه‌نگی كێشانه‌ی كه‌ل و په‌ل وكالای بازرگانی تێكرا به‌ كاوله‌وه‌ (الاغلفه‌ و العبوات) رچاوكراوه‌ بو وه‌رگرتنی گومرك، واته‌ (الوزن القائم).

********

6-هه‌ر  بابه‌تێك ره‌سمی (دال.ها‌و) به‌دینار هاتبو به‌ دینار باج وه‌رده‌گرێت ، ئه‌و باجه‌ی به‌ دولار سنورداره‌ هه‌ر به‌ دولار وه‌رده‌گرێت.

********

7-كالای هاتبو بو ناو هه‌رێم كو باجی وه‌رگیرابو، خاوه‌نی بو هه‌یه‌ بیباته‌ (دال. ها‌و) به‌مه‌رجێك جیاوازی باج وه‌ربگرێت ئه‌گه‌ر جیاوازی له‌ باج هه‌بو.

********

  8-كالای هاتو به‌ باجی ترانسێت ، له‌كاتێك له‌ شوێنی مه‌به‌ست وه‌رنه‌گیرا به‌ ره‌زامه‌ندی وه‌زاره‌ت جیاوازی باج وه‌رده‌گیرێت له‌ ناو هه‌رێم ده‌فروشێت.

********

ئاسانكاری ده‌كه‌ن بو ده‌رچونی كالای ترانسێت به‌بێ گێروده‌كردنی بو دال.ها‌و

*******

رێنمای هاتو سه‌باره‌ت به‌مانه‌وه‌ی كالای بازرگانی له‌ (دال.ها‌و) وه‌كو خوی جێ به‌جێ ده‌كرێت.

********

به‌ئومێدێن رێنوێنی هاتو له‌م خالانه‌ی سه‌ره‌وه‌ به‌ دلسوزی جێ به‌جێ بكه‌ن..........................سوباس
 

سه‌ركیس ئاغا جان مامندو
 وه‌زیری دارایی و ئابوری هه‌رێمی كوردستان عیراق
 سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران
 وەزارتی دارایی و ئابوری

یاسای پێناسەی گومركی هەرێمی
 كوردستان / عێراق
 ژمارە (21)ی سالێ‌ 1993
 ڕێنوێنی جێ‌ بە جێ‌ كردنی پێناسە

بەشەكانی پێناسا گومركی

بەشی یەكەم

ئاژەڵ وپەلەوەری زیندوو

بەشی دووەم

تایەو چووپ

بەشـــی سێیەم
پاتری و پیل

بەشی چوارەم
كەل و پەلی یەدەگی ئۆتۆمبیل و ئامێرو كارگەی جۆراو جۆر

بەشی پێنجەم
پایسكل

بەشی شەشەم
كوتاڵ ( پەڕۆك )

بەشـــی حەوتەم
پێداویستی درومان و ووردەكانی

بەشـــی هەشتەم
جل و بەرگ

بەشـــی نویەم
پێلاڤ / پێلاو

بەشی دەیەم
 كەل و پەلی ناو ماڵ (هەرزالەی ناومال) و  پێداویستی یەكانی خێزان

بەشی یازدەم
ئامێری كارەبایی ناومال

بەشی دوازدەم
پاكەمەنی و رازاندنەوە

ببەشی سیانزەم
كەلوپەل و پیداویستی وەرزەشی و ئامرازەكانی یاری

بەشی چواردەم
جۆرەها خوراك و خواردەمەنی

بەشی پانزدەم
جگارەو جۆرەها مەی ، شەربەت

بەشی شانزەم
پێداویستی و كەرەستەی بیناسازی

بەشی حەڤدەم
پێداویستی و كەرەستەی پیشەسازی

بەشی هەژدەم
كەرەستەی دامەزراندنی كارەبا

بەشی نۆزدەم
پێداویستی دامەزراندنی تەندروستی

بەشی بیستەم
ئامرازی دەستی وپێداویستی یەكانی

بەشی بیست و یەكەم
یەدەگی  ئامرازی دەستی وكارەبایی

بەشی بیست ودووەم
پێداویستی كشتوكاڵی – سامانی ئاژەڵی

بەشی بیست و سێ‌ یەم
پەڕو پەڕاوگەو پێداویستی نووسینگەو قوتابخانە

بەشی بیست و چوارەم
ئامێرو پێداویستی یەكانی نووسینگە

بەشی بیست و پێنجەم
كۆمپیوتەرو پاشكۆكانی

بەشی بیست و شەشەم
وردە ئامێر

بەشی بیست و حەوتەم
ئامێری موزیكا

بەشی بیست و هەشتەم
ئامێرو پێداویستی تاقیگەی فۆتۆگرافی

بەشی بیست و نۆیەم
دەزگاو كارگەی بەرهەم هێنان

بەشی سی ی
  بابەتی كیمیاوی

بەشی سی ویەكەم
ئامرازو پێداویستی پزیشكی و دەرمان

بەشی سی و دووەم

ئۆتۆمۆبێل

بەشی سی و سێ‌
ماكینەی كشتوكاڵی و ئامێری ڕێگاو بیناسازی

بەشی سی و چوار
ئامراز وپێداویستی جوراجور

{flike}